Het SIO moet op grond van de wet betrokken worden bij:
- het ontwerpen van een selectielijst (art. 3 Archiefbesluit);
- een besluit tot vervreemding van archiefbescheiden, als deze als gevolg van die vervreemding niet opgenomen worden in de archiefbewaarplaats (art. 7.1 Archiefbesluit).[1]
- het uitvoeren van de hotspot-monitor.
Ad 1. Het ontwerpen van een selectielijst wordt voor de gemeente verzorgd door de VNG. Het ontwikkelen van een decentraal aanvullend waarderings- en selectiebeleid staat evenwel op de agenda van het gemeentelijk ingesteld SIO. Zo is in de vastgestelde Selectielijst voor gemeenten en intergemeentelijke organen 2017 opgenomen dat de gemeente “aanvullend aan de selectie een nadere lokale inkleuring moet geven door het uitvoeren van een hotspot-monitor.”
Ad 3. Hotspots zijn gebeurtenissen waar het handelen van de overheid en de samenleving elkaar intens raken. Het gaat om gebeurtenissen tussen overheden, tussen overheid en samenleving, of tussen burgers, bedrijven en instellingen onderling. Gebeurtenissen die maatschappelijke beroering veroorzaken, van bijzondere betekenis zijn voor de inwoners en in de media veel aandacht hebben getrokken. Actuele voorbeelden van hotspots zijn het overlijden van nachtburgemeester Jules Deelder en de coronacrisis. Vanuit cultuur-historisch perspectief is het van belang om de informatieobjecten over hotspots veilig te stellen en te bewaren.
De hotspot-monitor uitvoeren is geen eenmalige actie. Het is een jaarlijks terugkerend proces, waarbij sprake is van:
- het uitzonderen van vernietiging van als zodanig aangemerkte archiefbescheiden van de overheid op basis van artikel 5 lid 1 sub e van het Archiefbesluit; en/of
- het acquireren van particuliere archieven of informatieobjecten voor zover deze informatie bevatten over de vastgestelde hotspots, die niet in de betreffende overheidsarchieven aanwezig zijn.
De hotspotlijst en andere van de selectielijst afwijkende of nader omschreven criteria en termijnen, worden in het SIO geagendeerd en jaarlijks ter vaststelling aangeboden aan het college.
[1] In artikel 1.3 en 2.24 van het MVMR is het toepassing geven hieraan gemandateerd.