Hoe werden voetbalwedstrijden in de jaren twintig en dertig verslagen en hoe zag het verenigingsleven er uit bij Sparta, Feijenoord en Excelsior? Metamorfoze, het Nationaal programma voor het behoud van papieren erfgoed, van de Koninklijke Bibliotheek digitaliseerde in samenwerking met het Stadsarchief Rotterdam, de Stichting Feyenoord Museum, Excelsior Rotterdam en Stichting Sparta 1888 de clubbladen van deze drie voetbalverenigingen. Deze week zijn deze tijdschriften beschikbaar gekomen op het platform van de Koninklijke Bibliotheek: Delpher.
Met twee professionele voetbalclubs in de Eredivisie en één tijdelijk in de Eerste Divisie is Rotterdam dé voetbalstad van Nederland. Waar elders in het land clubs fuseerden, is van zo’n samenvoeging in Rotterdam geen sprake. Ooit opperde voormalig D66-raadslid Jos Verveen het idee een 'multi-Kuip' te bouwen voor Feyenoord, Sparta én Excelsior. Fans en clubleiding beschouwden dit voorstel echter eensgezind als totale onzin vanwege een onoverbrugbaar verschil in identiteit.
De oudste vereniging in de landelijke eredivisie is Sparta, opgericht in april 1888 als de Rotterdamsche Cricket & Football Club door enkele leerlingen van de HBS aan het Van Alkemadeplein en het Erasmiaans Gymnasium aan de Coolvest. Sparta stond bekend als een club voor middenstanders en hoewel Sparta inmiddels een vereniging voor iedereen is, heeft het verleden nog altijd zijn weerslag op de clubcultuur.
Excelsior werd in juli 1902 opgericht door een groepje Kralingse vrienden dat in die tijd al regenmatig bijeenkwam op Woudestein om met elkaar te voetballen. Excelsior, ‘de club van oud papier’, was één van de eerste arbeidersclubs en door de jaren heen wist het zichzelf in leven te houden met minimale middelen en een maximum aan creativiteit.
In juli 1908 werd aan de Persoonshaven op Zuid voetbalclub Wilhelmina opgericht, genoemd naar de kerk bij het plein waar het allemaal begon. Via fusies en naamswijzigingen van HFC (Hillesluis-Feijenoord-Combinatie) en op last van de Rotterdamse voetbalbond gewijzigd in Celeritas. Wanneer Celeritas in 1912 promoveert naar de derde klasse van de Nederlandsche Voetbalbond (NVB), moet de naam opnieuw worden veranderd. In Den Haag speelt namelijk ook al een club die zich Celeritas noemt. Op 7 juli 1912 kiezen de leden een nieuwe naam: Rotterdamsche Voetbal Vereeniging Feijenoord.
Het Stadsarchief bewaart, naast het archief van Sparta, De Feijenoorder en haar opvolgers vanaf 1955 (de complete serie van de Feijenoorder vanaf 1917 is aanwezig in het archief van de Sportclub Feyenoord), De Spartaan 1907 – 1989, het Cluborgaan van Excelsior / De Excelsiorkroniek, 1921 – 1976 (de complete jaargangen zijn aanwezig bij SVB Excelsior).
