De afgelopen maanden zijn nieuwe fotocollecties, archieftoegangen en bibliotheekpublicaties beschikbaar gekomen. Ontdek ze hier! 

Nieuwe beeldcollecties online

4144 Spaarnestad Glasnegatieven (1928-1947)
Een Rotterdamse deelcollectie afkomstig van de in Haarlem gevestigde tijdschriftenuitgeverij De Spaarnestad. Deze uitgeverij werd in 1906 opgericht en stond vooral in het interbellum bekend om de uitgave van geïllustreerde familieweekbladen. Tijdschriften als de 'Katholieke Illustratie' en 'Groot-Rotterdam' bestonden voor een belangrijk deel uit foto's en voorzagen daarmee in een toenemende behoefte om beelden bij het nieuws te tonen. De 250 glasnegatieven tonen uiteenlopende beelden van de stad uit de jaren dertig zoals van de bloemenmarkt op de Goudsesingel, dieren in de Rotterdamsche Diergaarde, goederen die gelost worden langs de kaden in binnenhavens, Chinese ondernemers op het Deliplein en vele stadsgezichten. Van na de oorlog zijn er onder andere een aantal beelden van het bezoek van Winston Churchill aan het stadhuis op 15 mei 1946.

4126  Lex de Herder 
Deelcollectie glas- en celluloidnegatieven verzameld en deels gemaakt door de Rotterdamse fotograaf Lex de Herder (1927-2000). De Herder werkte als bedrijfs- en reclamefotograaf en was lange tijd fotograaf en later fotoredacteur bij het Rotterdams Nieuwsblad. Van de oudste glasnegatieven is gezien de datering met zekerheid te zeggen dat De Herder deze gekocht of verzameld moet hebben. Mogelijk zijn de glasnegatieven afkomstig uit de artistieke familie van De Herder; vader Alle de Herder was musicus en amateurfotograaf; broer Dirk de Herder kunstenaar en fotograaf. Deze nu gedigitaliseerde deelcollectie bestaat uit beelden die grofweg tussen 1900 en 1970 zijn gemaakt van diverse plekken in de stad. De collectie omvat een breed scala aan onderwerpen zoals de verwoeste stad, verpleegsters en patiënten van het Eudokiaziekenhuis, een paardentram bij de Zaagmolenbrug en een serie groepsfoto's op kleuterscholen.

Architectuurfotografie Evert van Ojen (collecties 4202 en 4100, ca. 400 afbeeldingen)
Fotograaf E.M. van Ojen (1886-1967), ook wel  de 'illustrator van de moderne Nederlandse architectuur' genoemd, fotografeerde in de jaren twintig en dertig verschillend bouwprojecten in de stad. Naast de eerder uitgelichte serie over de Van Nellefabriek (1929-1930) bevinden zich in het archief reportages over bouwprojecten van architect J.J.P. Oud zoals het Witte Dorp, de 2e Scheepvaartstraat in Hoek van Holland, De Kiefhoek en ook het tuindorp De Kossel in de wijk Bloemhof van architect Frans Hulsbosch. Van Ojen was ook verbonden aan architect A.J Kropholler die in Rotterdam verschillende schoolgebouwen en het Bankgebouw van Mees en Hoop aan de Blaak nummer 10 ontwierp. Daarnaast is er een serie interieurfoto's aanwezig van het HAL-schip de Amsterdam. 

Nieuwe archieftoegangen online

1201 Archief van de Van Cappellen Stichting
Datering: (1657) 1895-2013 (beperkt openbaar)
Uit de nalatenschap van het vermogende echtpaar Anna Maria van Cappellen en Johannes Nolen werd in 1895 de Van Cappellen Stichting opgericht met als doel de inrichting van een huis voor 'behoeftige bejaarden' in Capelle aan den IJssel. Het gebouw bood huisvesting en verzorging aan 14 mannen en vrouwen. Het kapitaal van de stichting werd onder andere belegd in boerderijen en landerijen die werden verpacht. Na de sluiting van het huis in 1973 verlegde de stichting haar doelen naar een bredere inzet op sociaal en cultureel gebied. Het archief bevat onder andere een register van opgenomen 'oude lieden' uit de periode 1898-1957 en de eigendomspapieren van o.a. de grondgebieden van de familie Van Cappellen tussen 1657 en 1893.
Meer lezen: De geschiedenis van de Van Cappellen Stichting : van behoeftige bejaarden naar algemene belangen / Nelleke Manneke, 2004. Signatuur: 8 C 44

 image

Studenten van een jaarclub uit 1966, onderdeel van de RVSV. 1966. Fotograaf Ary Groeneveld. Collectie Groeneveld, documentnr. 8723.

327 Archief van de Rotterdamsche Vrouwelijke Studenten Vereniging (RVSV)
Datering: 1915-2003 (2009) (beperkt openbaar: stukken jonger dan 20 jaar zijn ter inzage met toestemming van de archiefeigenaar)
In 1916 opgerichte vereniging voor vrouwelijke studenten van de in 1913 geopende Nederlandsche Handels Hoogeschool. De geschiedenis van de RVSV is uitgebreid beschreven in het in 1981 uitgegeven jubileumboek. Het archief is incompleet maar bevat onder meer een register van leden, donatrices en reünie-commissarissen tussen 1915 en 1958 en een album met portretten van leden uit de periode 1919-1926, materiaal van het eerste lustrum in 1921 en losse foto's uit de periode 1919 tot 1999.

934 Archief van de R.K. Internationale Vereniging ter Bescherming van Meisjes, later Meisjesbelangen, afd. Rotterdam
Datering: 1916-1973 (De archiefstukken met de nummers 1, 2, 3, 5 en 6 voor zover jonger dan 75 jaar zijn ter inzage met toestemming van de archiefeigenaar)
De afdeling Rotterdam van R.K. Internationale Vereniging ter Bescherming van Meisjes, later Meisjesbelangen, is opgericht rond 1910 en had tot doel ongehuwde dames op te vangen die op een eigen plek niet konden verblijven. Deze archiefvormer heeft tot ca. 1980 bestaan. Het archief bevat onder meer correspondentie, notulen, statuten en jaarverslagen, logiesaanvragen, stukken betreffende binnengekomen en vertrokken meisjes, huize Vredeoord, de reorganisatiecommissie, meisjesbelangen Diocees Rotterdam, het Katholiek Verbond Kinderbescherming en de oprichting Maris Stella.

504  Archief van A. Peper, burgemeester
Datering: (1947) 1952-2005
Het persoonlijk archief van Abraham (Bram) Peper, geboren te Haarlem in 1940. Vanaf 1972 was Peper verbonden aan de Economische Hogeschool (nu Erasmus Universiteit) in Rotterdam als lector beleidssociologie en daarna tot 1981 als hoogleraar sociaal-economisch beleid aan dezelfde onderwijsinstelling. Al vanaf 1974 was Peper actief betrokken als persoonlijk beleidsadviseur van bewindslieden van het ministerie van CRM. Van 1982 tot en met 1998 was hij burgemeester van Rotterdam en vanuit deze functie tevens voorzitter van de Stadsregio Rotterdam. Bram Peper was bestuurslid van vele verenigingen, lid van verschillende commissies en redactielid van tijdschriften. Van 1998-2000 was hij minister van Binnenlandse Zaken. Hij was jaren lid van de Commissie Ondernemingsraden van de SER, en vanaf 1980 kroonlid van de SER. Hij schreef en redigeerde een zevental boeken en publiceerde enkele honderden artikelen in wetenschappelijke tijdschriften, boeken, dag- en weekbladen en politiek-literaire tijdschriften. Het archief bevat vooral stukken uit de studietijd. (In toegang 1804 is het "persoonlijk" archief van burgemeester Peper in zijn rol als burgemeester opgenomen als gedeponeerd archief.) Het bevat publicaties over sociografie, sociologie, economie, geologie en socialisme, werkstukken over Noorwegen en Java (bevolking), enkele aantekeningen tijdens de studie sociografie (1964), dictaatcahiers; stukken betreffende Suriname, tewaterlating van Stolt-Tanker in Noorwegen (1991), aantekeningen Commissie Inspraak (1968), foto's Jongeren Centrum Rotterdam-Noord, Lyon en foto's van Raad en afscheid (1998), redevoeringen en krantenknipsels (1980-1992).

1616 Archief van de Gereformeerde Kerk Hoek van Holland
Datering: 1878-2009
In de jaren zestig van de 19e eeuw trokken vanuit heel het land werknemers naar Hoek van Holland om daar te werken aan de verbetering van de Waterweg naar zee. In 1878 bezocht de colporteur van het 'Britsch en Buitenlandsch Bijbelgenootschap' de heer K. de Geus uit Leiden deze plek. Hij merkte dat het leven er 'ruw en goddeloos' was en 'werd bewogen met den geestelijk treurigen toestand der bewoners' (inventarisnummer 1). Niet lang daarna kwam hij terug met de predikant van de Christelijk Gereformeerde kerk te 's Gravenzande. Hij kreeg toestemming om de zondag te gaan preken in een oude keet. De Commissie voor de Inwendige Zending in Zuid-Holland, uitgaande van de Christelijk Gereformeerde kerk, zorgde ervoor dat er nog datzelfde jaar een kerkje gebouwd werd waarin de diensten gehouden konden worden. 

1708 Archief van de Rotterdamsche Cano Club (RCC)
Datering: 1934-2009 (De archiefstukken met de nummers 51-60 jonger dan 75 jaar zijn ter inzage met toestemming van de archiefeigenaar.)
Verenigings- en fotoarchief van de Rotterdamsche Cano Club (RCC),opgericht in september 1932. De RCC is vanaf het ontstaan aan de Kralingse Plas gesitueerd geweest en huist nog steeds in het toen gebouwde pand. In de periode voor de Tweede Wereldoorlog floreerde de club. In de jaren '50 zakte het ledenaantal in. Vanaf de jaren '60 groeide het aantal leden weer. Mede door het beschikbaar komen van nieuwe kanomaterialen (polyester), en door het gemeengoed worden van de auto. De RCC beschikte een aantal jaren over een kanopoloteam dat meespeelde in de nationale competitie.  RCC organiseert inmiddels meer dan 25 jaar de Rottemeren kanomarathonwedstrijd. Het archief bevat verenigingsdocumenten zoals statuten, notulen van de algemene ledenvergaderingen en van het bestuur, contributieboeken, clubkrantjes, organisatie van evenementen, beheer van het clubgebouw, ledenlijsten en foto's.

1710 Archief van de Vereenigde Dispacheurs B.V.
Datering: 1930-2001
Een dispacheur is een scheidsrechter van schade die op het water ontstaan is. Deze beëdigde persoon stelt de documenten op met betrekking tot de averij en de schade aan de lading. Tot 1973 hadden de drie grote maritieme advocatenkantoren in Rotterdam, te weten Nauta Dutilh, Trenité Van Doorne en Loeff Claeys Verbeke hun dispacheursactiviteiten gebundeld in de Vereenigde Dispacheurs. De precieze jaren van ontstaan en opheffing zijn onbekend. De bewaard gebleven archiefstukken van deze b.v. zijn grotendeels 20e-eeuws met een uitloper naar het jaar 2007. Het bestaat voornamelijk uit adviezen en dispaches (definitieve berekeningen) ingedeeld per jaar 1900 tot 2007.
 

1333 Archief van Coöperatieve Inkoopcombinatie Sint Homobonus G.A., vanaf 1963 HOBO G.A. en vanaf 1987 Retailnet 
Datering: 1913-1992
Archief van een Rotterdamse inkoopvereniging van textielhandelaren, opgericht in 1913 die uitgroeide uit tot 'Retailnet', een conglomeraat van bekende winkelketens als Perry Sport, Prénatal en Bruna. Martin F. F. Meijer (geboren in 1858 in de buurt van Bremen) begint in 1888 een eigen zaak in manufacturen op de Hoogstraat 256: Ferdinand Meyer Linnenmagazijn. In 1913 richt hij met acht Rotterdamse collega's een coöperatieve inkoopvereniging op voor rooms-katholieke winkeliers in manufacturen en confectie, als onderafdeling van de afdeling Rotterdam van de R.K. Middenstandsvereniging De Hanze. 'St. Homobonus' groeit snel, zeker wanneer ook niet-Rotterdamse en niet-katholieke winkeliers worden toegelaten. Er moeten steeds grotere panden worden gehuurd of gekocht om voorraden op te slaan en inkoopbeurzen te organiseren. Zo is de vereniging achtereenvolgens gehuisvest aan de Delftsevaart, de Korte Wijnstraat en de Goudseweg. In 1939 betrekt St. Homobonus een speciaal voor de vereniging gebouwd pand aan de Walenburgerweg 130, op de hoek met de Statenweg, naar ontwerp van architect Gerard Holt. Het is voor die tijd hypermodern, met veel glas, geheel in de stijl van Het Nieuwe Bouwen. Het pand staat er nog steeds en is nu in gebruik door het Wolfert College. De hier beschreven archieven bevatten vooral notulen en besluitenlijsten van vergaderingen van besturen, directies en raden van commissarissen. Correspondentie, financiële bescheiden en handelsadministratie ontbreken, op enkele fragmenten na. Bijzonder is de grote hoeveelheid beeldmateriaal, vooral in de vorm van foto's, maar ook van dia's, films en geluidsbanden.

 

999-06 Burgerlijke Stand Rotterdam, huwelijksakten
Rotterdamse huwelijksakten sinds 1811 zijn aangevuld huwelijken uit de bezettingsjaren 1942 en 1943.

Nieuw in de bibliotheek

De bovenkant van Rotterdam /  Fotografie Dick Sellenraad, tekst Peter de Lange. - Schiedam : Scriptum, 2021
Het derde deel van een reeks fotoboeken van luchtfotograaf Dick Sellenraad. Het thema van deze uitgave is Rotterdam en het water.
Signatuur: XXXII E 98

Harde noten, voices from the Rotterdam squatters movement /  E.T.C. Dee. - Pebble Pocket Books One, 2020
Door middel van interviews met (ex-)krakers wordt een beeld geschetst van de Rotterdamse krakerswereld.
Signatuur: XXXII E 95

De ornamenten van de Arminiuskerk in Rotterdam /  Titus van Hille. - Rotterdam : Remonstraten Rotterdam, 2021
De beeldhouwwerken in de Arminiuskerk zijn vervaardigd door Simon Miedema. Deze uitgave bespreekt het werk van Miedema in de kerk en daarbuiten.
Signatuur XXV F 85

Rondje Stadionpark : een reisgids / Gemeente Rotterdam, 2021
Rondje Stadionpark is een vijf kilometer lange recreatieve route op Zuid waar informeel gesport kan worden. Er zijn zitgelegenheden voor ouderen en speeltoestellen voor kinderen. Het Rondje draagt bij aan de gemeentelijke doelstelling 'Ruimte voor lopen'. 
Signatuur XXVF 84

'Een noodlottig jaar voor veel zotte en wijze' : de Rotterdamse windhandel van 1720 / Henk Slechte. - Den Haag : Martinus Nijhoff, 1982. - Nijhoffs Historische Monografieën
Geschiedenis van de speculatiegolf die volgde op de oprichting van de Maatschappij van assurantie, discontering en beleening der stad Rotterdam in 1720.
Signatuur XXXVII C 1

Mensen in Rotterdam / fotografie: Helmuth Tjemmes, tekst en red.: Dick Vuik. - Rotterdam : Ad. Donker, 2021
Portretten van 'gewone Rotterdammers' en hun dagelijkse bezigheden gemaakt in de wederopbouwperiode van de stad. Tjemmes (1943) begon als tiener zijn stad te fotograferen en legde zo decennialang het leven in de stad vast.
Signatuur XXXVII C 2

De jongen die van de Hef dook / Siebe Thissen. - Rotterdam : De Meent, 2021
Op 14 januari 1933 dook de Crooswijkse 19-jarige Lou Vlasblom van De Hef in het ijskoude water van de Koningshaven. Hij werd dankzij deze sprong van 67 meter hoogte een beroemde Rotterdammer. Vlasblom werd ontvangen door de burgemeester en kreeg een huldiging in het Grand Theatre van Abraham Tuschinski. Naast een portret van Vlasblom biedt het verhaal ook een schets van het leven in het vooroorlogse Rotterdam.
Signatuur XXXVII C 2

Pietà / Elfie Tromp. - Amsterdam : De Geus, 2021
Roman waarin de ophef over een standbeeld centraal staat. Activisten die het beeld van een generaal weg willen hebben staan tegenover een groep ultrarechtse mannen die in de verwijdering van het beeld de zoveelste bedreiging van de bestaande orde zien. Het verhaal is gesitueerd in een havenstad waarin geregeld Rotterdam te herkennen is.
Signatuur XXXVII C 5

Beer : het bijzondere verhaal van De Beren en Ad Schaap / Ronald Giphart. - Uitgeverij De Biograaf, 2021
Het leven van Ad Schaap, oprichter van restaurantketen De Beren is door schrijver Giphart vastgelegd in een biografie. Wat begon met een eetcafé aan de Noordsingel groeide uit tot een horecaformule met ruim 75 vestigingen in Nederland.
Signatuur XXXVII C 6

Part of Rotterdam / Sasja Hagens. - Rotterdam : Sasja Hagens, 2021
Een retrospectief over het werk van de Rotterdamse havenschilder Hagens. Met het boek geeft zij inzicht in haar perspectief, creatief proces en werkwijze.
Signatuur XXXVII C 8

Wim Jansen : meesterbrein / Youri van den Busken. - Deventer : Edicola Publishing, 2021
Ter gelegenheid van de 75ste verjaardag verschenen biografie van 'Mister Feijenoord' en lid van de 'Gouden Generatie', Wim Jansen. Met bijdrage van diverse topvoetballers. Wim Jansen staat bekend om zijn totaalvoetbal waarmee vele internationale successen voor het Nederlands elftal werden behaald.
Signatuur: XXXVI F 86

De kleine geschiedenis van Rotterdam / Paul van de Laar. - Bussum : Thoth, 2021
Een compacte vertelling over de geschiedenis van de stad die poogt het kosmopolitische Rotterdam van nu te kunnen begrijpen. Ook zonder zuigende werking van de haven trekt Rotterdam een diverse bevolking.
Signatuur: XXXVI F 84

Dutch madmen : de reclamewereld in Amsterdam en Rotterdam in de jaren '70, '80 en '90 / Fred Kolsteeg. - Kolsteeg publishing, 2021
Verhalen en anekdotes opgetekend uit de mond van een tiental reclamemensen.
Signatuur: XXXVI C 23

Het wonder van Rotterdam / Nelleke Noordervliet. - Rotterdam : De Meent, 2021
Noordervliet haalt herinneringen op aan haar jeugd in Rotterdam. Ze beziet de geschiedenis van de stad tijdens de wederopbouw aan de hand van een wandeling langs adressen waar ze tussen 1945 en 1963 heeft gewoond. Het boek bestaat uit verschillende essays en gedichten, gerelateerd aan de havenstad.
Signatuur: XXXVI F 80

Rotterdam Architectuur Stad / Paul Groenendijk, Piet Vollaard ; fotografie Ossip van Duivenbode. - Rotterdam : NAI010 Uitgevers, 2021
Architectuurgids toont de highlights van de stad: de 100 meest karakteristieke gebouwen van Rotterdam en benoemt culturele, culinaire en uitgaansplekken in een architectonische setting.
Signatuur: XXXVI G 19

Fourteen Trees of Rotterdam : a guide for city exploration / Alice Ladenburg. - Rotterdam : Printroom, 2021
Vanuit het perspectief van 14 bomen biedt deze gids een blik op de stad vanuit historisch, cultureel en botanisch perspectief.
Signatuur: XXXVI G 18

Colonialism and slavery : an alternative history of the port city of Rotterdam / Gert OostIndie.- Leiden University Press, 2021
De publicatie vestigt de aandacht exclusief op de relatie tussen Rotterdam en kolonialisme en slavernij en biedt daarmee een kijk op de geschiedenis en het nalatenschap van koloniaal Rotterdam.
Signatuur: XXXVI C 60

Wisselende contacten / Maarten Laupman, Ewout Dorman. - Rotterdam : Dijl's uitgeverij, 2021
Fotoportretten van theatermakers, acteurs, beeldende kunstenaars en anderen uit de culturele sector, gemaakt door Maarten Laupman in de afgelopen 40 jaar.
Signatuur XXXVI D 40

De Coronastrip : ANOROC 2021 / Wolf Engelen, Floor van Dijk ; productiehuis Friendly Stalking. - Rotterdam : Kunstlab, 2021
Met dit stripboek vertellen de kinderen van basisschool De Toermalijn uit Slinge over hun leven in tijden van een pandemie. Het resultaat is een verzameling heldenverhalen waarin Covid-19 in allerlei vormen en gedaanten voorkomt.
Signatuur: XXXVI D 38

Zeven dagen oorlog / J.H. Speenhoff ; nawoord door Jacques Klöters. - Den Haag : Statenhofpers, 2021
Dagboek geschreven door de Rotterdamse dichter en zanger Koos Speenhoff van de eerste zeven oorlogsdagen grotendeel beleefd vanaf het adres Seinpostduin in Scheveningen. Ook beschrijft hij zijn reis naar de verwoeste binnenstad van Rotterdam.
Signatuur XXXVI D 33

Boerenzij / Wapke Feenstra. - Prinsenbeek : Jap Sam Books, 2021
Een kunstboek over plattelandsmigratie dat de beeldvorming van stedelijke cultuur open wil breken. De kunstenares nodigde bewoners van Rotterdam Zuid uit om met haar de beeldvorming rond stad en platteland te kenteren en ging op zoek naar de in de stad aanwezige rurale kennis.
Signatuur: XXXVI D 32

Tussen utopie en crisis : Nederland in het interbellum 1918-1940 / Frits Boterman. - Amsterdam : Arbeiderspers, 2021
Een overzichtswerk van de Nederlandse cultuur in de periode tussen de twee wereldoorlogen. Behandeld worden de verschillende culturele stromingen in de jaren 1918-1940, in samenhang met de internationale politieke en culturele ontwikkelingen, met name die in het invloedrijke Duitsland.
Signatuur: XXXVI D 30

De achtertuin van Rotterdam : het Kralingse bos door de jaren heen / Martine van Rooijen. - Schiedam : Scriptum, 2021
De geschiedenis van het Kralingse bos vanaf de eerste plannen in 1908 tot nu en het huidige gebruik van het park.
Signatuur: XXXVI E 27

125 jaar haven Rotterdam vastgelegd / Frank de Kruif. - Rotterdam : KRVE, 2021
Een uitgave naar aanleiding van het 125-jarig bestaan van de Koninklijke Roeiers Vereniging Eendracht (vanaf 2021 KRVE Rotterdam Boatsmen).
Signatuur: XXXVI E 26

Historische stadsatlas NL : Nederland stedenland / Martin Berendse, Paul Brood. - Zwolle : Wbooks, 2021
Het verhaal van de duizendjarige ontwikkeling van steden aan de hand van kaarten, tekeningen en schilderijen. Het derde deel uit een serie van historische atlassen.
Signatuur: 17 E 73

Reuzenarbeid : de bouw van het moderne Nederland in beeld 1861-1918 / Willem van der Ham. - Rotterdam : NAI010 uitgevers, 2021
Een uiteenzetting van de grote infrastructurele, publieke werken uit de tweede helft van de 19e eeuw zoals de gegraven toegangskanalen naar zee, rivierverbeteringen, spoorwegen, kustverdediging en droogmakingen. Een speciaal hoofdstuk is gewijd aan de fotografen die de grote werken vastlegden.
Signatuur: 2 F 35

Atlas van de trekvaarten in Zuid-Holland / Marloes Wellenberg, Ad van der Zee ; Erfgoedhuis Zuid-Holland. - Bussum : Thoth, 2021
De trekschuit was meer dan 200 jaar, tussen 1630 en 1840, het voornaamste openbaar vervoermiddel in de laaggelegen delen van Nederland. Aan de hand van uitgebreide beschrijvingen en gedetailleerde kaarten en afbeeldingen geeft de atlas een beeld van dit vervoersnetwerk dat door de komst van de trein halverwege de 19e eeuw definitief geschiedenis werd.

Vincent Mentzel, foto's / Mattie Boom, Birgit Donker, Nicole Robbers, Arnon Grunberg ; Nederlands Fotomuseum, Rijksmuseum. - Rotterdam : NAI010 Uitgevers, 2021
40 jaar lang was Mentzel fotograaf bij het NRC. De foto's en portretten, verzameld in deze uitgave, geven inzicht in de belangrijke rol die Mentzel speelde in de fotojournalistiek.
Signatuur: 19 E 58