Het ambacht Berkel en Rodenrijs is te beschouwen als de voorloper van de huidige gemeente met dezelfde naam.

Het ambacht is al in de middeleeuwen ontstaan; de oudste vermelding dateert uit 1303, toen graaf Jan van Henegouwen die van Berkel en Rodenrijs het privilege verleende om in bepaalde gevallen zelf recht te spreken. Dit privilege is in de daarop volgende eeuwen regelmatig aangevochten door de baljuw van Delfland.
Het bestuur van het ambacht bestond uit de schout, ambachtsbewaarders, gezworenen en secretaris. Zij waren verantwoordelijk voor tal van taken die ook nu nog deel uitmaken van de taakuitvoering van de gemeente, zoals openbare orde en veiligheid, bouw van openbare gebouwen, armenzorg en onderwijs. De schout was de plaatsvervanger van de ambachtsheer en werd bijgestaan door twee ambachtsbewaarders (te vergelijken met de huidige wethouders) en gezworenen.

Het college van schout en gezworenen vormde de zogenaamde Vierschaar. De twee oudste gezworenen waren tevens weesmannen. Samen met de schout voerden zij de administratie over de goederen van de (minderjarige) wezen. Het bestuur over de ambachts- en polderaangelegenheden lag in handen van de colleges van schout, ambachtsbewaarders en achtemannen alsmede van de molenmeester "van over de Lede". De administratie van alle ambachts- en polderzaken berustte, evenals de financiële administratie betreffende de polder, het ambacht, het dorp, de veenderijen en de drooggemaakte landen, bij de schout en de ambachtsbewaarders. Zij werden hierin bijgestaan door de secretaris. De leden van de hierboven genoemde colleges werden, evenals kerk- en armmeesters, ieder jaar door de ambachtsheer benoemd. De voordracht voor de verkiezing tot ambachtsbewaarder, achteman, kerk- en armmeester werd samengesteld door schout en gezworenen.
Berkel en Rodenrijs was ingedeeld in vier gedeelten, de zogenaamde stocken. Berkel en Rodenrijs kenden de Molen-, Noordeindse-, Kerken- en Roodenrijse stock. Uit iedere stock werden twee achtemannen gekozen. Twee van de achtemannen werden gewoonlijk gekozen uit de zogenaamde veertig raden van de stad Delft. Uit een voordracht van 10 personen, opgemaakt door burgemeesteren en regeerders van Delft, koos de ambachtsheer de twee achtemannen.

De molenmeester van over de Lede was eigenaar en gebruiker van een van de in de polder van Berkel en Rodenrijs gelegen huizen. De molenmeester was alleen betrokken bij polderzaken. Hij was onder andere belast met de inning van het molengeld. Ook werden jaarlijks ambtenaren als de turfmeesters benoemd. Voor de benoeming van deze en andere lage ambtenaren was geen voordracht vereist. De ambachtsheer kon deze ambtenaren naar eigen goeddunken benoemen.

Het ambacht had verschillende ambtenaren in dienst. Onder de subrubriek Personeel zijn in de inventaris stukken te vinden over de diverse functionarissen.
Over de financiën van het ambacht zijn vrij weinig stukken bewaard gebleven. Het handelen van het ambachtsbestuur is vastgelegd in een serie resolutieboeken.