Uw zoekacties:

5145 Archief van de St. Annapolder en het Schapengors onder de gemeente Rockanje

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Archiefvorming
Geschiedenis van de archiefvormer
Geschiedenis van het archief
5145 Archief van de St. Annapolder en het Schapengors onder de gemeente Rockanje
Archiefvorming
Geschiedenis van het archief
Titel:
Geschiedenis van het archief
Als gevolg van de scheiding tussen polder en gemeente rond 1811 werden de bescheiden met betrekking tot de zorg voor de waterstaatswerken naar aanleiding van een besluit van het Departementaal Bestuur van Schelde en Maas d.d. 10 juni 1800 en van latere besluiten in het begin van de vorige eeuw en later op grond van het transmissiebeginsel bij het polderarchief gevoegd. Deze bescheiden, die bij de voorlopige inventarisatie van het polderarchief zijn aangetroffen, kunnen als volgt worden omschreven:

a - c. Resoluties van dijkgraaf (schout) en schepenen en gecommitteerde ingelanden, polderbestuur, municipaliteit en gemeentebestuur alsmede allerhande akten van openbare aanbesteding en processen-verbaal van de gehouden schouw, 1674 - 1809. 3 delen.

a. 28 maart 1674 - 14 juli 1724;
b. 28 februari 1724 - 2 november 1774;
c. 24 maart 1775 - 30 maart 1809.

d. Rekening van ontvangst en uitgaaf wegens het bamisschot, 1633. 1 stuk.

e - g. Rekeningen van ontvangst en uitgaaf wegens het mei- en bamisschot, 1656 - 1805, respectievelijk 1 stuk, 1 band en 1 omslag.

e. 1656;
f. 1741 - 1760;
g. 1761 - 1805.

h. Borderellen op de rekeningen van ontvangst en uitgaaf wegens het mei- en bamisschot, dienend tevens als kwitantie van de gecommitteerde ingelanden en de schepenen ten behoeve van ontvangen vacatiegelden uit de rekeningen wegens het mei- en bamisschot, de ordinaire verponding en de extra ordinaire verponding, 1741 - 1746, 1750, 1753 - 1757. 1 omslag.
i. Bijlage tot de rekening van ontvangst en uitgaaf wegens het mei- en bamisschot, 1752. 1 stuk.

j. Akten van openbare aanbesteding door dijkgraaf en schepenen van het invorderen van het schot, de ordinaire verponding en de extra ordinaire verponding, 1773, 1775, 1776 en 1778. 1 omslag.

k. Besluit van de Gedeputeerden van het Departementaal Bestuur van Holland, waarbij het gemeentebestuur toestemming wordt verleend tot het invorderen van een jaarlijkse omslag ter bestrijding van de plaatselijke onkosten, 1807. 1 stuk.

l. Formulier voor de bekendmaking van dijkgraaf en gerechten inzake de ordinaire schouwdag over de binnendijken en polderwegen, gedrukt, 1765. 1 stuk.

m. Brief van opperdijkgraaf en heemraden van het Land van Voorne inzake het herstel van de dijken, die door de stormen van 1775 en 1776 zijn beschadigd, 1776. 1 stuk.

n. Akten van overeenkomst gesloten tussen de geërfden van de polder St. Annapolder, het Schapengors (Nieuw St. Annapolder), de Quack en het Weergors omtrent de aanleg, het beheer en het onderhoud van sluizen en de Weergorse Zeedijk in verband met de afwatering door het Weergors, 1587, 1595, 1649, afschriften, 1733. 1 omslag.

o. Brief van dijkgraaf en schepenen van de Quack, waarin mededeling wordt gedaan over de vaststelling van de rekening van ontvangst en uitgaaf wegens het Bree en de daarmee verband houdende hoogte van de omslag, (1730). 1 stuk.

p. Bekendmaking van dijkgraaf en schepenen inzake de openbare aanbesteding van het maken van een nieuwe stenen heul in de weg bij de woning van Cornelis Stolk, 1737. 1 stuk.

q. Aantekeningen over het onderhoud van de watergangen, (1797), (1801). 2 stukken.
De naam van St. Annapolder en het Schapengors bleef na 1811 bestaan in de vorm van de polder, maar gemeentelijk viel dit voormalige ambacht vanaf die tijd onder Rockanje. Ongetwijfeld zal dit mede de oorzaak zijn geweest van het feit dat veel archiefstukken van het voormalige ambacht, die weliswaar geen betrekking hebben op waterstaatkundige zaken, eertijds door het polderbestuur toch als archief van de polder werden beschouwd. Bij de voorlopige inventarisatie van het polderarchief werden in dit verband onder andere de volgende bescheiden aangetroffen:

a. Brief van de Gecommitteerde Raden met bijbehorend formulier inzake de aflegging van de eed op de Staten en het Stadhouderschap, 1788. 2 stukken.

b. Brief van dijkgraaf en schepenen van de Quack, waarin toestemming wordt gevraagd ten behoeve van Jannetje Spreuyt om pro deo te procederen tegen Ary Lugtenburg, 1776. 1 stuk.

c. Stukken betreffende het geschil met Frans Carel Hartrick, gehuwd met Maria Prickman, over de verschuldigde verponding over de korentienden en landerijen, 1704 - 1708. 1 omslag.

d. Borderellen op de rekeningen van ontvangst en uitgaaf wegens de ordinaire verponding, 1731, 1763. 2 stukken.
Bij de beschrijving van de bestuursinrichting van de polder is vermeld dat voor 1811 geen apart polder- of gemeentebestuur aanwezig was. Het verdient derhalve aanbeveling om de bescheiden van voor 1811, die in het polderarchief zijn aangetroffen, samen te voegen met de bescheiden van het ambacht St. Annapolder en het Schapengors van voor 1811, die zijn aangetroffen in het gemeentearchief van Rockanje en als één afzonderlijk archief te beschouwen. Voor dat archief zal te zijner tijd een aparte inventaris verschijnen. Bij de inventarisatie van het polderarchief zijn ook enige akten van onderhandse verpachting over de periode 1815 tot 1825 tevoorschijn gekomen. Het verband tussen deze akten en het polderarchief is niet duidelijk en vermoedelijk ook niet aanwezig, zodat zij niet in de inventaris werden beschreven, maar vooreerst zijn opgenomen in de handschriftenverzameling.

Het archief van de polder St. Annapolder en het Schapengors bevindt zich in een goede materiële toestand; een restauratie van bescheiden bleek niet noodzakelijk. Het archief is bovendien redelijk compleet bewaard gebleven, waarbij vooral een vrijwel volledige reeks van rekeningen in het oog springt. Niettemin kunnen we nog diverse leemten aantreffen die in sommige gevallen bijzonder hinderlijk zijn, waarbij in de eerste plaats gedacht kan worden aan de keur van 1874. Voorts kan nog melding worden gemaakt van een aantal andere bescheiden, die zijn zoek geraakt of op een andere wijze aan onze waarneming zijn onttrokken:
a. Een groot deel van de processen-verbaal van de gehouden verkiezingen;

b. Kohier van omslag over 1957 en enige kohieren uit de 19e eeuw;

c. Een groot deel van de bijlagen tot de rekeningen van ontvangst en uitgaaf (van voor 1851);

d. De rekening-begroting over 1971/1972;

e. Bestek en tekening van de stenen sluis in de Quacksedijk, 1914;

f. Een aantal verzoekschriften met betrekking tot het verbeteren van wegen.

Omdat de ontbrekende keur van 1874 bij schrijven van 8 mei 1875 in 6-voud is toegezonden aan Gedeputeerde Staten en bovendien in enkelvoud aan het Kantongerecht in Brielle, is getracht deze keur te achterhalen bij het Rijksarchief in Zuid-Holland, de plaats alwaar de archieven van de genoemde instellingen berusten. De bedoelde keur bleek na onderzoek ook in deze archieven niet meer aanwezig te zijn. * 
Trouwens de keuren van 1900 en 1909 bleken ook niet meer in ongeschonden gedrukte vorm aanwezig te zijn. Deze keuren zijn echter door de Stichting Oudheidkamer Hellevoetsluis met een groot aantal keuren van andere polders in 1986 geschonken om het archief te completeren.

Het archief van de polder werd vanouds bewaard bij de secretaris. In een brief van 18 juni 1920, gericht aan Gedeputeerde Staten, lezen we namelijk dat zowel het oude archief als het archief dat nog regelmatig werd gebruikt, berustte in een kast ten huize van de secretaris. * 
Deze kast is mogelijk dezelfde kast, waarvoor in 1887 door een zekere Arie Groeneveld werkzaamheden werden verricht. * 
Deze kast is echter met het archief later overgebracht naar het gemeentehuis van Rockanje.
In 1939 bleek deze kast in een zeer slechte toestand te verkeren, zodat deze aan de plaatselijke metselaar Hamburg werd afgestaan, aldus een bekend boek over Rockanje. * 
Het polderbestuur heeft in 1939 voor het archief een nieuwe stalen kast aangeschaft, hetgeen als een bevestiging van het hiervoor gestelde kan worden beschouwd.

Aan het gebruik van de vergaderkamer van het gemeentehuis als bergplaats van het archief kwam in 1965 een einde, doordat het gemeentebestuur de ruimte zelf nodig had. Opvallend is dat het gemeentebestuur door middel van een brief van 18 december 1964, waarin over deze beëindiging werd gesproken, veronderstelde dat de gemeente vanaf 1906 onderdak heeft kunnen bieden aan de administratie van de polder!
Het polderarchief is in 1965 overgebracht naar het huis van de secretaris-penningmeester. Toch bleek al spoedig de mogelijkheid te bestaan om het oud archief van de polder te plaatsen in de archiefbewaarplaats van de gemeente, terwijl voorts de zolder van het gemeentehuis gebruikt kon worden om de financiële administratie vanaf 1926 en de bescheiden met betrekking tot het verbreden en verdiepen van de watergangen in het kader van de werkverschaffing over de periode van 1933 tot 1939 te herbergen.

De secretaris van de polder heeft in 1967 een inventaris van het archief, daterend van voor omstreeks 1900, opgemaakt. De in deze inventaris omschreven bescheiden zijn, voor zover zij betrekking hebben op de periode na 1811, in zijn geheel aangetroffen en dat mag ook gezegd worden van de bescheiden uit de inventaris, die in 1973 is opgemaakt. We moeten echter wel vermelden dat door de Algemene Rijksarchivaris bij schrijven van 7 juli 1955 een aantal documenten zijn overgedragen met betrekking tot de watervoorziening van de polder door het sluisje in de Zwartedijk daterend van 1738, 1741, 1743, 1760 en 1773. * 
Deze bescheiden zijn niet beschreven in de genoemde inventarissen en ook niet aangetroffen bij de samenstelling van de definitieve inventaris. Aangezien deze bescheiden door de afspraak, die hiervoor is gemaakt, zouden zijn toegevoegd bij het archief voor het ambacht St. Annapolder en het Schapengors, kunnen we nu volstaan met een verwijzing naar de toekomstige inventaris van dat archief.

De inventarissen, die de secretaris-penningmeester van de polder in 1967 en 1973 heeft opgemaakt, kan men beschouwen als de eerste werkzaamheden voor het toegankelijk maken van het archief. Uit de inventaris van 1973 blijkt dat het recente archief was geordend volgens het rubriekenstelsel, waarbij de rubrieken alfabetisch zijn gerangschikt. Bij de ordening is dus geen gebruik gemaakt van de code van de Unie van Waterschapsbonden. Het aldus geordende archief met het oude archief, dat in feite niet was geordend volgens een bepaald stelsel, is niet lang na de opheffing van de polder overgebracht naar de archiefbewaarplaats van het waterschap De Brielse Dijkring en vervolgens in 1976 beschreven door schrijver dezes in een voorlopige inventaris.
Bij het vervaardigen van deze inventaris bleek dat aanvankelijk de administratie van de polder niet streng werd gescheiden van de administratie van de polders Rockanje en annexe polders en Naters en Pancrasgors, mede omdat deze polders enige tijd dezelfde secretaris hebben gekend. De genoemde polders gebruikten namelijk van 1848 tot rond 1890 hetzelfde brievenboek en publikatieboek, terwijl ook onder meer op het gebied van het aanbesteden van de grindwegen en de vervaardiging van de kohieren een dergelijke "samenwerking" bestond. In sommige gevallen bleek een materiële scheiding mogelijk en andere gevallen echter niet. * 
In die gevallen is door het plaatsen van verwijzingen in de inventaris op het bestaan van dergelijke archiefstukken gewezen. Door het gereedkomen van deze definitieve inventaris kan de genoemde voorlopige inventaris uit 1976 vervallen.
Het archief stond bij Streekarchief Voorne-Putten en Rozenburg bekend onder archiefnummer 009 en is in 2017 overgedragen aan het Stadsarchief Rotterdam.
Inhoud en structuur van het archief
Verantwoording
Aanwijzingen voor de gebruiker
Opmerkingen openbaarheidsbeperkingen

Kenmerken

Datering:
(1806) 1811-1973
Beschrijving:
Inventaris van het archief van de St. Annapolder en het Schapengors onder de gemeente Rockanje, (1806) 1811-1973
Auteur:
L.W. Hordijk
Plaats van uitgave:
Rotterdam
Jaar van uitgave:
1988 (2020)
Overheid of particulier:
Overheid