Uw zoekacties:

5152 Archief van de Polder Spijkenisse en Schiekamp onder de gemeenten Spijkenisse en Hekelingen

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Archiefvorming
Geschiedenis van de archiefvormer
Geschiedenis van het archief
5152 Archief van de Polder Spijkenisse en Schiekamp onder de gemeenten Spijkenisse en Hekelingen
Archiefvorming
Geschiedenis van het archief
Titel:
Geschiedenis van het archief
Als gevolg van de scheiding van polder en gemeente rond 1811 werden de bescheiden met betrekking tot de zorg voor de waterstaatswerken naar aanleiding van een besluit van het Departementaal Bestuur van Schelde en Maas d.d. 10 juni 1800 en van latere besluiten in het begin van de vorige eeuw en later op grond van het transmissiebeginsel bij het polderarchief gevoegd.


De bescheiden, die uit het ambachtsarchief van Spijkenisse en Braband, tot de archieven van de polders Spijkenisse en Schiekamp, alsmede Braband, Hekelingen en Vriesland gevoegd zouden zijn, wanneer de opsplitsing volledig had plaatsgevonden, kunnen als volgt worden omschreven:

* Brief van Elias van der Hoeven met het verzoek een opgave te verstrekken van de waterschappen en andere soortgelijke instellingen, gelegen in het baljuwschap van Putten, 1749. 1 stuk.

* Besluit van opperdijkgraaf en hoogheemraden inzake de competentie van schout en schepenen met betrekking tot het uitvoeren van werken, 1751. 1 stuk.

* Besluit van opperdijkgraaf en hoogheemraden van de Ring van Putten tot aanstelling van Johannes ten Raa tot waarsman van Spijkenisse en Braband en enige andere polders op Putten, 1756, afschrift. 1 stuk.

* Akten van openbare verpachting van de dijken van de polderdelen Spijkenisse en Braband, de kaden en het riet bij de Vierambachten, het dorpsgors en de visserij in het Spui en de haven van Spijkenisse, 1670 - 1809. 3 omslagen.

* 1670 - 1682 (alleen de dijken van de polderdelen Spijkenisse en Braband, de kaden en het riet bij de Vierambachten en het dorpsgors);
- 1683 - 1770;
- 1797 - 1809.

* Aantekeningen van de opbrengst van de verpachting van de dijken van de polderdelen Spijkenisse en Braband, de kaden en het riet bij de Vierambachten, het dorpsgors, de visserij in het Spui en de haven van Spijkenisse en de armenlanden, 1694 - 1806. 2 omslagen.
- 1694, 1728 - 1746;
- 1750 - 1806 (met uitzondering van de armenlanden).
* Aanslagbiljet ten name van Ary Jacobsz. Scheelhoek voor de dijkomslag van Spijkenisse en het waterschot van Spijkenisse en Schiekamp voor het jaar 1739. 1 stuk.

* Bekendmakingen aangaande de openbare verpachting van de dijken van de polderdelen Spijkenisse en Schiekamp, de kaden en het riet bij de Vierambachten, het dorpsgors, de visserij in het Spui en de haven van Spijkenisse alsmede de armen- en kerklanden, 1758 - 1809. 2 omslagen.
- 1758 - 1764;
- 1806 - 1809 (met uitzondering van de armen- en kerklanden).

* Akte van openbare verpachting van de wegen in de polderdelen Spijkenisse en Braband; met bijbehorende bekendmaking, 1807. 2 stukken.

* Akte van openbare verpachting van de Vierambachtenkade of wei, gelegen in Schiekamp langs de Lange Vliet, groot omstreeks 4 gemet, 1669. 1 stuk.

* Registers houdende allerhande akten van openbare aanbesteding en bekendmakingen van de schouw voor de polderdelen Spijkenisse en Braband en voor de Vierambachten, 1720 - 1806. 2 delen.
- 25 april 1720 - 14 september 1773;
- 19 mei 1774 - 26 mei 1806.

* Brief van de heer Hanneman te 's-Gravenhage met het verzoek tot het uitvoeren van een naschouw op enige watergangen op grond van de peilbrief, 1670. 1 stuk.

* "Peilbrief", opgemaakt door dijkgraaf en heemraden van het land van Putten, 1674, afschrift. 1 stuk.
N.B.: In tweevoud aanwezig.

* Keur aangaande het verbod tot het aanleggen van boten en het vissen bij de sluizen, opgemaakt door opperdijkgraaf en hoogheemraden van de Ring van Putten, gedrukt, 1748. 1 stuk.

* Stukken betreffende het beheer van de schutskooi in het polderdeel Braband aan 's Herenweg, 1762 - 1769. 1 omslag.

* Keur aangaande het verbod tot het uitvoeren van werken binnen 5 voet uit de teen van de kaden, opgemaakt door opperdijkgraaf en hoogheemraden van de Ring van Putten, 1774, afschrift. 1 stuk.

* Publikatie van de uitvoering van de schouw, 1801, 1804. 1 stuk.
* Brief gericht aan de Land-Drost van het Departement Maasland, waarin een opgave wordt verstrekt van het aantal noodmaterialen voor de bescherming van de dijken bij een stormvloed; met bijbehorende circulaire, 1809. 2 stukken.

* Akten van openbare aanbesteding van het krozen en schoonmaken van de watergangen in de polderdelen Spijkenisse en Braband en van de Vierambachtenboezemvliet; met bijbehorende stukken, 1669 - 1811. 9 omslagen.
- 1669 - 1670;
- 1676 (Vierambachtenboezemvliet);
- 1683 - 1719 (Spijkenisse en Braband);
- 1683 - 1719 (Vierambachtenboezemvliet);
- 1802 (Spijkenisse en Braband);
- 1802 - 1811 (Vierambachtenboezemvliet);
- 1804 - 1811 (publikaties, Spijkenisse en Braband);
- 1808 - 1811 (Spijkenisse);
- 1808 - 1811 (Braband).

* Akten van openbare aanbesteding van het delven van de watergangen in de polderdelen Spijkenisse en Braband en de Vierambachtenboezemvliet; met bijbehorende stukken, 1684 - 1810. 7 omslagen.
- 1684 - 1717 (Spijkenisse);
- 1685 - 1720 (Braband);
- 1696, 1701 (Spijkenisse en Braband);
- 1707, 1716 (Spijkenisse);
- 1743 (publikaties, Spijkenisse en Braband);
- 1806 - 1810 (Spijkenisse);
- 1806 - 1809 (Braband).

* Besluit van opperdijkgraaf en hoogheemraden van de Ring van Putten tot het doen vervallen van een watering nabij de Heer Hoekseweg, 1774. 1 stuk.

* Akten van openbare aanbesteding door schout en schepenen in tegenwoordigheid van de waarsman van de Vierambachten tot het uitvoeren van enige werkzaamheden in verband met het leggen van een nieuwe springspui, 1690. 2 stukken.

* Besluit van opperdijkgraaf en hoogheemraden, waarbij verboden wordt om zonder toestemming met vaartuigen de Vierambachtensluis te Spijkenisse te passeren, 1765, afschrift. 1 stuk.
* Akte van overeenkomst, gesloten tussen opperdijkgraaf en hoogheemraden van de Ring van Putten en schout en schepenen van Spijkenisse inzake het beheer en onderhoud van de Vierambachtenspui met bijbehorende werken, zulks ter vervanging van een uit 1563 daterende niet meer voorhanden zijnde overeenkomst, 1795. 1 stuk.

* Akte van openbare aanbesteding door opperdijkgraaf en hoogheemraden van de Ring van Putten in samenwerking met schout en schepenen tot het maken van een nieuwe beschoeiing langs de kade; met bijbehorende stukken, 1808. 1 omslag.

* Akten van openbare aanbesteding door opperdijkgraaf en hoogheemraden van de Ring van Putten tot het uitvoeren van timmerwerkzaamheden aan de watermolens binnen de Ring, 1673, 1753, afschriften. 2 stukken.

* Akten van openbare aanbesteding door opperdijkgraaf en hoogheemraden van de Ring van Putten tot het onderhouden van het zeil- en touwwerk aan de watermolens binnen de Ring, 1673, 1756, afschriften. 1 omslag.
N.B.: De akte van 1673 is in duplo aanwezig.

* Stukken betreffende de bouw en het onderhoud van de Spijkenisse watermolen met bijbehorende werken in samenwerking met opperdijkgraaf en hoogheemraden van de Ring van Putten, 1677 - 1742. 7 omslagen.
- bouw van een nieuwe achtkante molen, 1677;
- verhogen van enkele delen, 1681;
- verhogen van de gehele molen, 1685;
- werkzaamheden aan het scheprad, 1690;
- verhogen en verzwaren van het molenerf, 1699;
- vernieuwen van de stenen bak, 1706;
- vernieuwen van de achterwaterloop, 1742.

* Stukken betreffende het onderhoud van de Brabandse watermolen met bijbehorende boezemkaden in samenwerking met opperdijkgraaf en hoogheemraden van de Ring van Putten, 1682 - 1750. 5 omslagen.
- werkzaamheden aan de kruisbalken en het scheprad, 1682;
- achterstallig timmerwerk, 1705;
- verhogen en verzwaren van de boezemkade, 1723, 1726;
- maken nieuwe stenen voorwaterloop, 1739 - 1740;
- vernieuwen van de kap, (ca. 1750).
* Besluit van opperdijkgraaf en hoogheemraden van de Ring van Putten, waarin voorschriften worden gegeven aangaande het gebruik van hout bij de watermolens, (ca. 1770). 1 stuk.

* Akten en bekendmakingen van openbare aanbesteding van het bemalen van de Spijkenisse en de Brabandse watermolen, 1806 - 1811. 3 omslagen.
- 1806 - 1811 (bekendmakingen);
- 1808 - 1811 (akten Spijkenisse watermolen);
- 1808 - 1811 (akten Brabandse watermolen).

* Brief gericht aan de Drost van het Kwartier Rotterdam, waarin inlichtingen worden gegeven over het uithalen van passerende rijtuigen; met bijbehorende circulaire, 1809. 2 stukken.

* Akten van openbare aanbesteding van het onderhouden van de (weg over en langs de) Vierambachtenboezemkade (Brede Kade); met bijbehorende stukken, 1671 - 1811. 2 omslagen.
- 1671 - 1712;
- 1808 - 1811.

* Akten van openbare aanbesteding van het verhogen van enige weggedeelten in het polderdeel Spijkenisse, 1683, 1684. 2 stukken.

* Akte van openbare aanbesteding van het verhogen van een oprel of stoep bij het dorp in het polderdeel Braband, 1689. 1 stuk.

* Publikatie van schout en schepenen, waarin verboden wordt om met paard en wagen over de nieuwe Vierambachtenkade, gelegen op de Brede Kade langs de Vierambachtenboezem te rijden, 1771. 1 stuk.

* Bekendmakingen aangaande de openbare aanbesteding van werkzaamheden aan enige wegen in het polderdeel Spijkenisse, 1806 - 1807. 1 omslag.

* Akte van openbare aanbesteding met bijbehorende bekendmaking tot het afsteken van een weg in het polderdeel Braband, 1809. 2 stukken.

* Akte van openbare aanbesteding met bijbehorende bekendmaking tot de aanleg van een nieuwe kade langs de Westdijk in het polderdeel Braband, 1809. 2 stukken.

* Akte van openbare aanbesteding met bijbehorend verzoekschrift van een aantal ingelanden tot het bezanden van een voetpad langs de Vierambachtenboezem, 1809. 2 stukken.
* Brief van de Drost van het Kwartier Rotterdam, waarin verzocht wordt om alle wegen in een goede staat van onderhoud te brengen in verband met de komst van Zijne Keizerlijke Majesteit; met bijbehorende bekendmaking van schout en schepenen, 1810. 2 stukken.

* Akten van openbare aanbesteding van het onderhouden van de dorpsstraten; met bijbehorende stukken, 1743 - 1805. 2 omslagen.
- 1743;
- 1804 - 1805.

* Akten van openbare aanbesteding van het aanleggen en vernieuwen van heulen in de polderdelen Spijkenisse en Braband; met bijbehorende stukken, 1677 - 1741. 3 omslagen.
- 1677 - 1741 (Spijkenisse);
- 1716 - 1741 (Braband);
- 1741 (bekendmaking).

* Publikatie van baljuw, ruwaard en leenmannen van Putten inzake de verplichting tot het verstoren van kraaie- en eksternesten, het verbod tot het laten loslopen van honden en het gebruik of vervoer van snaphanen en kruit, 1745, gedrukt. 1 stuk.

* Verzoekschrift van schouten en schepenen van Spijkenisse en Braband en een aantal andere ambachten, gericht aan de ruwaard, baljuw en opperdijkgraaf van Putten, om ontheven te worden van de inkwartiering van manschappen, die de uitoefening van de jacht moeten controleren, (1750). 1 stuk.

* Publikatie van de ruwaard, opperdijkgraaf van Putten inzake de aanstelling van Leendert Sluijmer als ganzenverdrijver, 1759. 1 stuk.
De opsplitsing van de oude archieven van het ambacht Spijkenisse en Braband heeft echter zeer onvolledig plaatsgevonden.
In een oude inventaris van het polderarchief, vervaardigd op 20 april 1846, lezen we van de aanwezigheid van drie bestekboeken, die respectievelijk in 1720, 1774 en 1807 in gebruik zijn genomen. De twee oudste bestekboeken berusten volgens deze inventaris in de gemeente secretariekast op den zolder van het nieuwe schoolgebouw staande. * 
Ook in een latere uit 1962 daterende inventaris vinden we slechts enkele bescheiden beschreven, die uit het oude ambachtsarchief afkomstig zijn, zoals een keur en een besluit uit 1774 en de overeenkomst uit 1795 met betrekking tot de afwatering door de haven van Spijkenisse. * 
Bij de huidige inventarisatie zijn weliswaar nog enige van soortgelijke bescheiden te voorschijn gekomen, maar van een duidelijke opsplitsing is absoluut geen sprake.

De hiervoor genoemde bewaarplaats van de twee oudste bestekboeken getuigt reeds van een scheiding, die in materiële zin niet is doorgevoerd.
De noodzaak om een dergelijke scheiding uit te voeren ontbrak bij de polder Spijkenisse en Braband en later de polder Spijkenisse en Schiekamp, omdat de functie van voorzitter en vooral secretaris bij deze polders lange tijd werd uitgeoefend door de burgemeester van Spijkenisse.
De processen-verbaal van overdracht, waarmee de inventaris uit 1846 en latere in verband staan, bevatten veelal een opsomming van die bescheiden, die direct voor de polderadministratie van betekenis waren.
Bij de beschrijving van de polder Spijkenisse en Braband is vermeld dat vóór 1811 geen apart polder- of gemeentebestuur aanwezig was.
Het verdient derhalve aanbeveling om de (weinige) bescheiden van vóór 1811, die in het polderarchief zijn aangetroffen samen te voegen met de bescheiden van het ambachtsarchief, aangetroffen in het gemeentearchief van Spijkenisse en als een afzonderlijk archief te beschouwen. Van dit ambachtsarchief zal te zijner tijd een aparte inventaris verschijnen.
Bij de bestudering van de inventaris van het archief van de polder Spijkenisse en Braband krijgen we de indruk dat grote delen ontbreken, zoals notulen en rekeningen. We hebben bij de beschrijving van die polder gezien dat door het vergaande bestuurlijke en financieel toezicht van de Ring van Putten de polders geen eigen rekeningen hebben gehad en geen aparte notulen zijn bijgehouden.
Het archief van de polder kan, hoe onvolledig dit ook schijnt, toch min of meer als compleet worden beschouwd. Alleen het ontbreken van een aantal akten van het bemalen van de watermolen van 1818 en 1819 mag als een leemte worden aangemerkt.

Het archief van de polder Spijkenisse en Schiekamp bevat wel duidelijk leemten. Zo ontbreekt het in 1907 opgemaakte gaarderboek met de daarbij behorende kadastrale kaart. 120)
Voorts ontbreken de kohieren van omslag van 1863 - 1880, 1885 en 1889, de begrotingen over 1895 en 1897 - 1906, de rekeningen over 1894, 1896, 1897, 1900 - 1905, de gedrukte keuren uit 1865 en 1899 en de keur van 1950, de originele akte van overeenkomst voor de bemaling van de polder Nieuw-Markenburg uit 1869, bestekken en tekeningen voor de verbetering van de uitwateringssluis, alsmede diverse kaarten, waaronder alle reglementskaarten.
Het ontbreken van bepaalde bescheiden kan enerzijds het gevolg zijn van slordigheid of ondeskundig vernietigingsbeleid, maar anderzijds ook door gebrekkige administratie. Wanneer we het brievenboek van 1857 - 1947 bestuderen dan blijkt dit register over bepaalde perioden (1871 - 1883 en 1901 - 1915) niet bijgehouden te zijn. * 
De aanwezigheid van losse afschriften van verzonden brieven uit die perioden is evenmin gebleken. Een ander voorbeeld vinden we in de notulering van de bestuursvergaderingen. Aanvankelijk vinden we de notulen opgenomen in het notulenboek van de stemgerechtigde ingelanden, maar vanaf 1871 ontbreken zij. In het archief zijn dan slechts incidentele kladnotulen aangetroffen vanaf 1948. * 
Er zijn redenen om aan te nemen dat ook na 1871 notulen van bestuursvergaderingen zijn opgemaakt en vastgesteld. Mag de uitgave van ƒ 1,10, verantwoord in de verzamelstaat van 1922 voor een notulenboek, wellicht worden gezien als een notulenboek van de bestuursvergaderingen? * 
Pogingen om deze en andere ontbrekende bescheiden te achterhalen zijn vrijwel vruchteloos gebleken, hoewel bijvoorbeeld het gaarderboek uit 1907 nog in een inventaris uit 1962 wordt genoemd. * 
Toch kunnen we van enige aanvullingen melding maken. De Stichting Oudheidkamer Hellevoetsluis verrijkte op 8 januari 1986 het archief met een gedrukte keur uit 1907, terwijl de heer E. Rijkee uit Geervliet, oud-secretaris-penningmeester van de polder, in 1988 ook met enige aanvullingen kwam. Deze aanvullingen, die op 18 februari en 7 april 1988 in ontvangst werden genomen, kunnen als volgt worden omschreven:

1. Stembiljetten voor de verkiezing van een lid van het bestuur en een penningmeester.
2. Kohier van omslag, 1952.
3. Aanslagbiljetten voor de invordering van de omslag, 1952.
4. Bekendmakingen en formulieren voor de schouw op het delven, de aanbesteding van het grindrijden en het delven van de keursloten, (ca. 1925).

De archieven van de polder Spijkenisse en Schiekamp werden bewaard bij de secretaris-penningmeester.
In 1868 werd voor de bewaring van deze archieven een kast aangeschaft, vervaardigd door de heer E.L. Bakker te Hekelingen, voor een bedrag van ƒ 9,50. De heer Bakker wist precies waarvoor deze kast moest dienen: tot berging en ordentlijke bewaring van papieren, documenten en alle andere stukken uitmakende en behoorende tot het archief van dezen polder.
Of deze kast al spoedig te klein werd of aan snelle aftakeling onderhevig was, is niet bekend, maar in 1883 werd door de heer C. van Dijk, timmerman te Spijkenisse, een nieuwe boekenkast gemaakt. Deze boekenkast, geverfd door de heer P. van Ree, verver te Spijkenisse, moet zeker voor het archief in gebruik zijn geweest en met de naam van de polder zijn voorzien.
In 1916 blijkt een zekere M. de Snaijer, timmerman te Spijkenisse, werkzaamheden te hebben verricht aan kasten; enerzijds werd de bestaande kast iets groter gemaakt en anderzijds leverde hij een nieuwe kast met deuren en een slot. Tenslotte werd in 1952 op de zolder van de woning van de secretaris-penningmeester een boekenrek gemaakt, dat onder andere bestemd was voor de archieven van de polder Spijkenisse en Schiekamp. Over de latere lotgevallen van de archiefkasten is niets bekend. Het gebruik van archiefkasten mag ongetwijfeld worden gezien als een bestuursbeleid, dat aan het polderarchief ten goede kwam.
In 1916 werd zelfs een bedrag van ƒ 0,70 uitgegeven aan een boekbinder te Delft voor het repareren van een kaart. * 
De secretaris-penningmeester ging bij de ordening van het archief uit van het zogenaamde notulenstelsel, een veredelde vorm van de chronologische ordening. De ordening geschiedde dus met de notulen als richtlijn; alle bescheiden werden als bijlagen van de notulen beschouwd.
Het andere gedeelte van de archieven werd in 1962 geïnventariseerd door de heer P. Ernsting in opdracht van de Provinciale Inspectie der gemeente- en waterschapsarchieven. Bij deze ordening werd nog geen scheiding aangebracht tussen de archieven van vóór en na 1811. * 
De aldus geïnventariseerde archieven werden vervolgens in 1963 in bewaring gegeven bij het waterschap De Brielse Dijkring en geplaatst in de archiefbewaarplaats van dit waterschap. * 
Het archief van de polder Spijkenisse en Schiekamp vanaf 1950 werd enige tijd na de polderconcentratie in 1973 tevens overgebracht naar de archiefbewaarplaats van het waterschap. Dit gedeelte was gedeeltelijk geordend volgens het notulenstelsel en voor een deel zaaksgewijs.

De huidige inventarisatie beoogt een algemene herziening van de inventaris uit 1962 en een bewerking van het nieuwe archief van de polder. Hoewel de archieven van de polder Spijkenisse en Schiekamp deel uitmaken van de in 1968 gevormde polder De Vierambachtenboezem, is om zuiver praktische redenen (de grote omvang) gekozen voor een aparte bewerking van de archieven van de in 1968 samengevoegde polders en daarmee samenhangende aparte uitgave van inventarissen.
Het archief stond bij Streekarchief Voorne-Putten en Rozenburg bekend onder archiefnummer 016 en is in 2017 overgedragen aan het Stadsarchief Rotterdam.
Inhoud en structuur van het archief
Verantwoording
Aanwijzingen voor de gebruiker
Opmerkingen openbaarheidsbeperkingen

Kenmerken

Datering:
(1807) 1812-1968
Beschrijving:
Inventaris van het archief van de Polder Spijkenisse en Schiekamp onder de gemeenten Spijkenisse en Hekelingen, (1807) 1812-1968
Auteur:
L.W. Hordijk
Plaats van uitgave:
Rotterdam
Jaar van uitgave:
1993 (2020)
Overheid of particulier:
Overheid