Het archief van het Heilige Geesthuis is het langstlopende archief dat door het Stadsarchief Rotterdam beheerd wordt. Bovendien is het het eerste niet-overheidsarchief in de collectie van het Stadsarchief.
Onderzoek
In 1903 kwamen Burgemeester en Wethouders van Rotterdam en het Bestuur van het Heilige Geesthuis met elkaar overeen om het archief aan de gemeente in bewaring te geven en naar de archiefbewaarplaats aan de Mathenesserlaan over te brengen. In 1904 werd de inventarisatie van het archief voltooid met inachtneming van de regels van de Handleiding voor het ordenen en beschrijven van archieven. In 2004 werd een geheel nieuwe inventaris gemaakt die een beschrijving bevat van de aanvullingen op het archief uit 1972 en 1980. Deze inventaris is hier te raadplegen.
Het archief van het Heilige Geesthuis is uitgebreid, maar helaas niet compleet. Blijkens een aantekening in de notulen van 1940 is het notulenboek sinds 1907 op 12 mei 1940 bij de brand van het kantoor van de amanuensis/secretaris aan de Wijnhaven vernietigd. Vermoedelijk is toen ook een groot gedeelte van het niet overgedragen archief verloren gegaan. Het bewaarde archief bevat diverse oorkonden uit de Middeleeuwen, lijsten met wetenswaardigheden over bewoners, instructies en reglementen voor huisvaders en -moeders, financiële stukken en een prachtig kaartboek waarin het grondbezit van de instelling is vastgelegd. Het archief werd door het Heilige Geesthuis bewaard in een grote houten kist, met imposante sloten, die tegenwoordig onderdeel is van de collectie van Museum Rotterdam.
Archief digitaal
Vanwege het unieke karakter van het archief van het Heilige Geesthuis is besloten het complete archief te digitaliseren. Voordat tot digitalisering kon worden overgegaan is het archief, waar nodig, gerestaureerd. Middeleeuwse oorkonden werden 'gevlakt' en scheurtjes in belangrijke documenten met papier aangevezeld. Het digitaliseren was een enorme klus: in totaal ging het om meer dan 3000 inventarisnummers die vele duizenden scans opleverden. Het archief van het Heilige Geesthuis is het eerste archief van het Stadsarchief Rotterdam dat integraal gedigitaliseerd is. De scans zijn gratis voor iedereen raadpleegbaar op de studiezaal van het Stadsarchief aan de Hofdijk en binnenkort ook online te downloaden. Het digitaliseren is mogelijk gemaakt dankzij de financiële bijdrage van de Stichting Heilige Geesthuis Rotterdam.