Bekende Passagiers

Op 10 maart 1906 vertrekt Hendrik Antoon Lorentz, hoogleraar in de natuurkunde aan de Universiteit Leiden en Nobelprijswinnaar (1902), naar New York. Op 31 maart 1906 vertrekt ook Hugo de Vries, hoogleraar plantkunde aan de Universiteit van Amsterdam, naar New York. Beide heren ontvangen op 19 april 1906 het eredoctoraat van de Staatsuniversiteit van Pennsylvania. Ook geven zij colleges aan meerdere universiteiten in Amerika. Lees hier een artikel uit 1906.

Op 28 oktober 1911 vertrekt architect H.P. Berlage naar New York. Berlage maakt een reis door Amerika waarbij hij onder de indruk raakt van het werk van Frank Lloyd Wright. Op 12 december 1911 vertrekt hij weer naar Rotterdam. De invloed van Wright is goed terug te zien in de stijl van Berlage uit die tijd.

Op 23 maart 1921 vertrekt Albert Einstein met de SS Rotterdam uit Rotterdam naar New York waar hij op 2 april aankomt. Zijn naam zien we vaker op de passagierslijsten. Vanaf 1920 ging Einstein elk jaar sowieso een maand naar Leiden, om daar als gasthoogleraar college te geven.

Luchtvaartpionier Fokker besluit in 1923 te emigreren na de Verenigde Staten om daar de Amerikaanse tak van zijn bedrijf op te richten, de Atlantic Aircraft Corporation (vanaf 1927 de Fokker Aircraft Corporation of America). Eind jaren twintig is Fokker de grootste vliegtuigfabriek ter wereld, met vestigingen in Amsterdam-Noord en Veere, en op drie plaatsen in de Verenigde Staten. Anthony Fokker reist in 1923 meerdere malen heen en terug naar New York. Op 14 juli 1923 is hij aanwezig op de Nationale Vliegdag op Schiphol. Hij reist op 7 augustus 1923 van Rotterdam naar New York. 

Op 3 april 1924 vertrekt arts Aletta Jacobs van Rotterdam naar New York. Ze is 1 mei 1924 aanwezig bij het  Congress of the Women’s International League for Peace and Freedom (Internationale Vrouwenbond voor Vrede en Vrijheid) in Washington. Dit is een wereldwijde organisatie, die tot doel heeft vrouwen samen te brengen om te werken voor vrede en sociale gelijkheid. Aletta is dan al 70 jaar. Lees meer over de bijeenkomst in dit artikel uit 1924.

De Olympisch en Europees Kampioen boksen Bep van Klaveren met de bijnaam the Dutch Windmill is meerdere keren naar Amerika vertrokken. Hij woont ook lange tijd in de Verenigde Staten. Op 15 september 1934 reist van Klaveren naar Amerika voor het gevecht om de wereldtitel zoals breed werd aangekondigd. Helaas is dat gevecht er nooit gekomen, waarschijnlijk omdat de organisatoren niet wilden dat de wereldtitel in handen van een buitenlander zou komen. 

Foto: Bokswedstrijd om de nationale titel middengewicht tussen de Rotterdammers Luc van Dam en Bep van Klaveren in het Feijenoordstadion, 10-08-1947. Lex de Herder

 

Verzetsheld George Maduro wordt in 1936 opgeroepen voor de dienstplicht. Tijdens zijn verlof gaat hij op 4 augustus 1938 op vakantie naar de Verenigde Staten, waar zijn ouders tijdelijk wonen. Hij keert op 27 september 1938 terug naar Rotterdam met de Nieuw Amsterdam. Maduro heeft zijn ouders daarna nooit meer gezien. 

Tijdens de meidagen van 1940 is Maduro als 2e luitenant der Cavalerie verantwoordelijk voor de verdediging van Villa Leeuwenbergh (Dorrepaal) in Leidschendam. Na de capitulatie raakt Maduro al snel betrokken bij verzetsactiviteiten, voornamelijk spionagewerk. In 1941 brengt hij enkele maanden door in de gevangenis. De reden van zijn arrestatie is onduidelijk. 

Na zijn vrijlating zet Maduro zijn verzetsactiviteiten voort, maar voelt zich niet meer veilig. In de zomer van 1943 wordt hij opgepakt in Charlesville-Mézières in Frankrijk. Maduro was onderweg om via België, Frankrijk en Spanje naar Engeland te vluchten. De Duitsers sluiten hem op in de gevangenis van Saarbrücken. Op 24 november 1944 gaat hij op transport naar het Duitse concentratiekamp Dachau. Hier overlijdt hij op 9 februari 1945 op 28-jarige leeftijd aan de gevolgen van vlektyfus. Maduro werd postuum onderscheiden met de Militaire Willemsorde.

De in Boedapest geboren fotograaf Eva Besnyö vertrekt in 1930 naar Berlijn en ontmoet daar haar echtgenoot John Fernhout. Via hem wordt ze opgenomen in de kring rond de schilder Charley Toorop. In de jaren dertig fotografeert ze veel architectuur in opdracht. Door toenemend antisemitisme is het voor de joodse Eva moeilijk om actief te blijven als fotograaf in Berlijn. Na een vakantie in Hongarije verhuist ze in het najaar naar Nederland. Aan het Balatonmeer in Hongarije maakt ze haar beroemde foto van een jongen met bas. In 1938 legt ze op verzoek van de HAL de hele reis en de voorbereidingen vast. Op 21 mei 1938 vertrekt ze weer naar Rotterdam. Eva was ook een van de vele kunstenaars die een bijdrage leverde aan het interieur van het nieuwe vlaggenschip Nieuw Amsterdam.

Inladen auto’s
Aankomst in New York

Op 26 augustus 1937 vertrekt arts Daniel den Hoed naar Amerika. Hij is dan op weg naar het Fifth Congress of Radiology dat van 13-17 september in Chicago wordt gehouden. Lees hier een artikel uit 1940 over Daniel den Hoed waarin ook het congres wordt genoemd. Daniel den Hoed is een van de grondleggers van de radiotherapie in Nederland. Hij was directeur van het Rotterdams Radiotherapeutisch Instituut en werd na zijn overlijden bekend als naamgever van de oncologische kliniek in Rotterdam-Zuid.

Foto: Portret van dr. Daniel den Hoed, geneesheer-directeur van het
Radio-Therapeutisch Instituut, 1932 - 1942.

Op 29 augustus 1947 vertrekt Econoom en natuurkundige Jan Tinbergen naar Amerika. Daar spreekt hij op 15 september op de Wereldconferentie voor de Statistiek, lees hier meer over zijn boodschap. Op 27 september 1947 vertrekt hij weer.

Foto: Jan Tinbergen op weg naar het VN hoofdkantoor in New York in 1947. Deze foto komt uit het privé archief.

In 1949 roept schrijver Godfried Bomans Haarlemmers op om lid te worden van de nieuw op te richten Haarlemse Sociëteit Teisterbant. De sociëteit moet een ontmoetingsplek worden voor ‘kunstbeoefenaars, kunstminnenden en in kunst belangstellenden’. Godfried Bomans is de eerste president van de sociëteit. Op 6 september 1949 vertrok hij samen met professor Slotemaker, de heer Van Lutterveld, ingenieur Visser en professor Grear met de SS Volendam naar Amerika, zie dit artikel. Zij hielden een aantal lezingen voor 1300 Amerikaanse studenten, die na een maandenlange trip door Europa naar New York terugkeerden. Eén van zijn gevleugelde uitspraken: ‘Men gaat op reis om thuis te komen’, dus wie weet.

Foto: Godfried Bomans signeert zijn boek Pieter Bas voor de boekwinkel van Voorhoeve en Dietrich aan de Lijnbaan, 01-07-1971 - 01-12-1971. Ary Groeneveld

Op 20 februari 1952 vertrekt Berend Botje van New York naar Rotterdam. Berend Botje ging, net als in het kinderliedje, uit varen met vrouw en kind naar Rotterdam. Van beroep was hij brouwer en kwam uit Noord-Brabant.