Zoeken
1414 Archief van de Hervormde Gemeente te Berkel en Rodenrijs
1414
Archief van de Hervormde Gemeente te Berkel en Rodenrijs
Archiefvorming
Geschiedenis van de archiefvormer
1414 Archief van de Hervormde Gemeente te Berkel en Rodenrijs
Archiefvorming
Geschiedenis van de archiefvormer
Titel:
Geschiedenis van de archiefvormer
laatste wijziging 13-02-2020
Grepen uit de geschiedenis van de Hervormde gemeente
In de 11e eeuw was er al sprake van bewoning in het gebied van het ambacht Berkel en Rodenrijs en in 1266 verklaren de bouwers van een kerk te Berkel het collatierecht van de abt van Egmond over de kerk te erkennen. Na de reformatie (1573) duurde het enige jaren voordat Berkel een eigen predikant kreeg. Vedastus Coornwinder trad pas aan in 1587. De Hervormden gebruikten de middeleeuwse parochiekerk, waaraan rond 1500 een toren was toegevoegd. Het beheer van het gebouw was in handen van schout en kerkmeesters en de geestelijke zorg werd uitgeoefend door de kerkenraad. De diaconie nam de armenzorg voor haar rekening. De ambachtsheer van Berkel en Rodenrijs benoemde de schout en de kerkmeesters en diende de beroeping van nieuwe predikanten door de kerkenraad goed te keuren.
In 1732 bleek de kerk zo bouwvallig te zijn, dat herbouw noodzakelijk was. Tussen het koor en de toren bouwde architect en aannemer David van Stolk uit Rotterdam een nieuw schip. De eerste steen werd gelegd op 20 juni en al op 14 december kon de eerste dienst plaatsvinden. Het kerk met koor ging in de Franse tijd over in handen van de Hervormde gemeente, evenals de kerktoren tot en met de galmgaten. De torenspits was eigendom van de gemeente Berkel en Rodenrijs. Pas in 1956 werd ook de spits voor een symbolisch bedrag eigendom van de Hervormde gemeente.
Van de opeenvolgende predikanten genieten er twee meer dan regionale bekendheid. Ds. Samuel Kam (1798-1828) was één van de oprichters van het Nederlands Zendelings Genootschap en Ds. C.E. van Koetsveld (1835-1838) leeft nog voort in zijn autobiografische romans. De achtereenvolgende dominees bewoonden de pastorie aan de latere Ds. Van Koetsveldstraat. In 1820 kreeg de kerk een college van kerkvoogden en notabelen. Het bestuur door schout en kerkmeesters was daarmee verleden tijd. Het kosterschap werd tot 1869 waargenomen door de plaatselijke schoolmeester, die ook voorzanger en doodgraver was. Bovendien was hij vanwege de ligging van de school vanaf het begin van de 18e eeuw tolgaarder voor de weg naar Bergschenhoek in naam van de ambachtsheer. Na 1869 zijn de functies gescheiden.
In 1895 aanvaarde de Hervormde gemeente het legaat A. van der Toorn op basis waarvan een bewaarschool werd gesticht in een nieuw gebouw aan de Herenstraat.
In 1895 aanvaarde de Hervormde gemeente het legaat A. van der Toorn op basis waarvan een bewaarschool werd gesticht in een nieuw gebouw aan de Herenstraat.
Het gotische koor moest in 1949 vanwege bouwvalligheid worden afgebroken. Een onderzoek in de grafkelders leverde geen uitsluitsel op over een mogelijke begrafenis van ambachtsheer Johan van Oldenbarnevelt in de kerk. Op die plaats kwam een nieuwe consistorie. De toren werd grondig gerestaureerd in 1970-1971 en het schip van de kerk onderging eenzelfde opknapbeurt in de jaren 1987-1989. De consistorie werd toen tegelijkertijd verhoogd.
Eeuwenlang werd de Hervormde Gemeente verzorgd door één predikant, maar toen het dorp groeide werd in 1981 een splitsing in twee wijken ingevoerd, wijk Noord en wijk Zuid, elk met zijn eigen predikant en deelkerkenraad, terwijl voor het grote geheel de centrale kerkenraad, bestaande uit de twee wijkkerkenraden, bleef bestaan. Sinds 2005 maakt de Hervormde Gemeente deel uit van de Protestantse Kerk in Nederland.
Eeuwenlang werd de Hervormde Gemeente verzorgd door één predikant, maar toen het dorp groeide werd in 1981 een splitsing in twee wijken ingevoerd, wijk Noord en wijk Zuid, elk met zijn eigen predikant en deelkerkenraad, terwijl voor het grote geheel de centrale kerkenraad, bestaande uit de twee wijkkerkenraden, bleef bestaan. Sinds 2005 maakt de Hervormde Gemeente deel uit van de Protestantse Kerk in Nederland.
Literatuur
W. van der Louw, De ster uit Jacob; Geschiedenis van de bijna vier eeuwen oude Nederlandse Hervormde gemeente van Berkel en Rodenrijs, Berkel en Rodenrijs 1969
Louise Dietz e.a. (red.), Feesten in Berkel en Rodenrijs door de eeuwen heen, Berkel en Rodenrijs, 2006
Louise Dietz e.a. (red.), Feesten in Berkel en Rodenrijs door de eeuwen heen, Berkel en Rodenrijs, 2006
laatste wijziging 08-12-2020
949 beschreven archiefstukken
Inhoud en structuur van het archief
laatste wijziging 08-12-2020
949 beschreven archiefstukken
Aanwijzingen voor de gebruiker
laatste wijziging 08-12-2020
949 beschreven archiefstukken
Beschrijving van de series en archiefbestanddelen
laatste wijziging 08-12-2020
949 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1588-1988 (2004)
Beschrijving:
Plaatsingslijst van het archief van de Hervormde Gemeente te Berkel en Rodenrijs, 1588-1988 (2004)
Auteur:
D.J.P. Dekker
Plaats van uitgave:
Rotterdam
Jaar van uitgave:
2008
Overheid of particulier:
Particulier
Trefwoorden:
Geografische namen:
Categorie:
laatste wijziging 08-12-2020
949 beschreven archiefstukken