Adresboeken

In de adresboeken staan adressen van Rotterdamse personen, winkels of bedrijven uit de periode 1808-1939. Behalve namen en straten vindt u er ook beroepen van de hoofdbewoners per adres. De adresboeken kwamen elk jaar uit en bestonden meestal uit twee delen: een alfabetische naamlijst en een alfabetische stratenlijst met een overzicht van de bewoners.

Adresboeken

Adresboeken

De adresboeken van Rotterdam over de periode 1808 – 1939 bevatten namen van bedrijven en personen per straat van de gemeente Rotterdam. In deze gedigitaliseerde bron vindt u informatie over de bewoners van huizen en de beroepen van de hoofdbewoners.

Presentatie

Als zoekresultaat ziet u de originele pagina’s uit de adresboeken met daarnaast de tekstversie (transcriptie). Standaard worden de zoekresultaten in detailweergave gepresenteerd. Het is mogelijk dit te veranderen naar een galerie- of tabelweergave rechtsboven in het scherm. Door een resultaat te selecteren zal de pagina openen in een detailscherm. In de filmweergave van het detailscherm kunt u bladen door de pagina’s van het geselecteerde adresboek.

Doorzoek alle velden

Via de zoekbalk linksboven het scherm kunt u gewenste termen opgegeven. Binnen de adresboeken kan o.a. gezocht worden naar:

  • Rotterdamse straten – bijvoorbeeld Hoogstraat of “Hoogstraat 7”
  • Persoonsnamen – bijvoorbeeld Klein of specifieker “J. J. Klein”, maar ook ”Klein, J. J.” en “Klein (J. J.)” komen voor.
  • Beroepen, Bedrijven, instellingen, verenigingen – bijvoorbeeld boekdrukker, wijnkoopers OR wijnkopers.

U kunt uw zoekresultaat verbeteren door een gedeelte van het woord in te tikken met een *. Deze ‘wildcard’ kunt u ook midden in het woord gebruiken om één of meer letters te vervangen. Door onjuiste transcriptie kan het zijn dat er geen resultaten naar voren komen bij het zoeken wanneer de term wel aanwezig is in de adresboeken. Maak in dat geval gebruik van de filteropties aan de rechterzijde van het scherm om te komen tot de juiste pagina.

Filteropties

U kunt aan de rechterkant filteren op o.a. hoofdstuk, jaar van uitgave, titel of wijknummer. Het hoofdstuk ‘inhoudsopgave’ is een goed startpunt om te bladeren naar de juiste pagina. Wilt u vanuit de inhoudsopgave van een adresboek direct door naar de gewenste pagina dan kunt u het betreffende nummer in het midden bovenaan intypen bij pagina aanduiding.

beacon
 
 
Erfgoedstuk
Pagina
3023-60. Adresboeken Rotterdam, 1916; p. 153. Gemeentebestuur en instellingen
Titel:
Algemeen adresboek met uitvoerige kaart der gemeente Rotterdam : met inbegrip der vroegere gemeenten Delfshaven, Kralingen, Charlois, Katendrecht, Hoek van Holland : 1916
Hoofdstuk:
Gemeentebestuur en instellingen
Blad:
161
Jaar:
1916
Is onderdeel van:
D. Gerhardt, fa. J. L. Schuld, Schiekade99b J. Schuyer, Weste Wagenstraat 60 Dr. A. H. C. van Senus, Avenue Concordia 98-100 J. Snoep, v.h. fa. Snoep & Messchaert, Groote Markt 17 Spruyt & Co., Bloemkweekerstraat 65a-b Mej. A. C. & C. Stronck, Maaskade 103b C. L. W/. Stutterheim, fa. Wed.P.v.d.Vliet&Zn., Westersingel 119 Van den Toorn & Beker, Woeste Wagenstraat 34 J. A. M. Vuylsteke, Schiedamscheweg 5a Firma L. Wigman, Mosseltrap 4 B. Whjnberg, Lusthofstraat 123 A. J. Whjnne, stads-apoth., Achterklooster Zeelt & Co., Bergweg 223b H. C. Zeelt, Plugo de Grootstraat 130a-b J- H. Zindler Jr., 's Gravendijkwal 133a-b Drogisten. A. W. van den Berg, Hoofdsteeg 19b Hk. Flaes & Zn., Nieuwehaven 161b P. Graafland, Passage 22-24 J. Halmmans de Jongh J.Cz., Binnenweg 50a De Fleer & Co., Oostzeedijk 296a-b G. van Pelt v.h. A. A. Jesse & Co., Middensteiger 15b M. Koevoet, Meent 16a-b G. Lokin, Beneden Oostzeedijk 141a-b I. de Loos & Zoon, Schiedamschedijk 52a J. H. Rooster & Zoon, Hoogstraat 107-109a C. J. SchoonderwoJf, Kruiskade 65a J. H. I. Snabilié, Groote Markt 7a C. G. Spruijt, Rozenburgstraat 79b Uitdenboogaard & Lauwaars, Hoogstraat 37Sa L. C. Verkerk, Jonker Fransstraat 67b C. A. E. Weeber, Oppert 40b S. J. G. Wulff, Westnieuwland 8b Th. v. der Zon, Goudscherijweg 67b Vroedvrouwen. J. Abma, Hillelaan 43 F. J. Antonietti, Rdsier Faassenstraat 15a A. G. M. Bak, Noordeinde 6b J. Bakker, Middellandplein 16b G. Beèkers-van Dijl, Brielschelaan 180b B. Bieze-Glim, Van Oldenbarneveltstraat 121a W. H. Bieze, Van Oldenbarneveltstraat 121a M. Bikkers-Zoekende, Jacob Catsstraat 128c M. L. BikkersAVachter, Tollensstraat 96b F. Block-Boshakker, Zaagmolenstraat 67a T. Broersen, Nieuwe Binnenweg 458b J. M. Delgorge, Afrikaanderplein 16b G. van Dongen, Schietbaanlaan 23b Wed. Adr. Dorsman-Breukhoven, Wolphaertsb. 63a J. v. Eenbergen-Dubbeling, Charl. Kerksingel 83a S. F. Emmerig, Whllebrordusstraat la J. M. Eijgelsheim-Koopman, Dirk Smitsstraat 49c Wed. M. E. Flink-Aalderink, Rob.Fruins
i M. van der Groef, Gouds dier ij weg- 26b M. L. de Groot, Ged. Slaak 112b I C. den Haan, Wolphaertsbocht 50b J. Heniger-de Groot, Banierstraat 1 E. M. van der Heul, Jonker Fransstraat 142a M. D. van den Hoek, Crooswijksdiekade 6b Wed. M. H. de Hij-van Os, Woelwijkstraat 71b E. A. Jeorge-Egge, Stieltjesplein 4a-b ) A. de Jong-, Crooswijkscheweg 135 1 S. J. de Jong, Van Brakelstraat 41 G. de Jong-van Oosten, Van Brakelstraat 19 E. A. Kersten-Gerritsma, Dijkstraat 49a G. G. C. v. d. Knaap-Kerkhof, Hillelaan 48a A. M. Knippenburg-v. Kleef, Van Speijkstr. 147b D. H. Koejemans-Kiers, Bergweg 128a J. Kraan-Lugtliart, Crooswijkscheweg 87a M. H. Lunet-Helsdingen, Gedempte Slaak 58a A. M. Muus-Buijs, Van Oldenbarneveltstraat 114a Wed. E. C. Nouiên-Tolenaar, V. Alkemadestr.33a C. J. van Riel-de Gruyter, Snellinckstraat 56b I. L. Roevos, Goudschesingel 194a E. P. Rijckbosch, Van der Takstraat 27c E. Schoenmaker-Takkebos, Goudscheweg 166b M. G. Slik, Hilledijk 185a K. J. Slot-Voogd, Walenburgerweg 28b > H. G. Spruijt-Verboom, Vierambachtstraat 64a J. C. Suur-Geill, Oostzeedijk 95b P. J. C. v. der Tak-de Wilde, le Middell.str. 42b S. M. S. Takkebos-Iffinger, Schiedamschedijk 19b G. M. van Til, Nieuwe Binnenweg 361 M. P. Visscher-van Bezooyen, Rosestraat 62a J. C. Visser-Aalbersberg, Raampoortstraat 31b J. W. A. Vleeming-Stelte, Speelmanstraat 69b J. B. A. de Vries, Jacob Catsstraat 123a M, H. Vrijman, Zwaanshals 401b C. C. de Kraamzaal, Henegouwerlaan 70 W. Gerrit v. de Lindestraat 1b E. Wenmakers-Mighorst, Gerard Scholtenstr. 101a E. van der Woord, Oosteinde 28c Wed. E. de Zeeuw-de Bruyn, V. Alkemadepl. 10b Tandartsen. A. W. Bal Roukens, Diergaardelaan 43a F. van Dantzig, Stationsweg 13a A. Edel, Flaringvliet 72 Leop. Frank, Stationsweg 35 Joh. J. Griffijn, Henegouwerlaan 20a' L. A. Henry, Claes de Vrieselaan Sla A. P. J. Hermans, Groote Markt 13b Adr. J. Hoek, Nieuwe Binnenweg 161 G. L. van den Hoek, ’s Gravendijkwal 98 T. Floeksema, Maiiritsweg 59a i J. H. Holtzapfel, Kruiska
Gevonden alinea's: 2
 
 
 

Veelgestelde vragen

De eerste adresboeken bevatten vooral gegevens over bedrijven en handelaren. In latere versies kwam daar informatie bij over het gemeentebestuur, de gegoede burgerij en de rechterlijke en militaire macht. Ook werd de inhoud uitgebreid met informatie over de burgers op persoonsnaam en per straat en met gegevens over bijvoorbeeld instellingen, winkels, verenigingen en kerkgenootschappen.

De meeste adresboeken bestaan uit de volgende onderdelen:

  • Een alfabetische lijst van inwoners, met hun beroep en adres;
  • Een lijst van inwoners per straat. Vanaf 1850 werden de straten eerst in wijkvolgorde genoemd en vanaf 1899 in alfabetische volgorde;
  • Een lijst van het gemeentebestuur, overheidsinstellingen, ambtenaren en non-profit organisaties;
  • Een lijst van bedrijven en personen met een vrij beroep. Denk hierbij aan artsen, apothekers of boekhouders. beroepsbeoefenaars. Als dit geen apart onderdeel is staan ze in de alfabetische lijsten van inwoners genoemd.

Voorbeelden van informatie die alleen in sommige adresboeken voorkomt:

  • Lijst van pakhuizen;
  • Aanmerken van kiesgerechtigden in de alfabetische naamlijst;
  • Dienstregelingen van stoomboten, beurtschepen, spoorwegen en diligence (1854);
  • Lijst van afgegeven patenten in diverse beroepsgroepen (1854).

Het oudste Rotterdamse adresboek komt uit 1808. Dit adresboek bestaat voornamelijk uit een alfabetische naamlijst van handelaren en bedrijven. Wijzigingen werden bekend gemaakt met jaarlijkse supplementen (deze zijn niet aanwezig in de collectie). Vanaf 1834 verdwenen de supplementen.

Het was de bedoeling om iedere 2 jaar een nieuw adresboek uit te geven. Dit bleek in de praktijk niet haalbaar: meestal verscheen het adresboek eens per 3 of 4 jaar. In de periode 1886-1931 verscheen er elk jaar een adresboek. Daarna nog tweemaal, de laatste keer in 1939. In de oorlog verschenen er enkele nood-adresboeken, en later zakenadresboeken. Vanaf 1954 verscheen het Maasboekje, met als ondertitel: Gids voor het maatschappelijk verkeer te Rotterdam. In 1859 en in 1887 gaven twee bedrijven een adresboek uit. Overigens is het mogelijk dat er meer adresboeken hebben bestaan die niet in de collectie van het stadsarchief aanwezig zijn.

Tekens aan een zoekterm toevoegen kan handig zijn:

  • Een ? toevoegen vervangt een letter.
  • Een * vervangt een aantal letters.
  • Door een $ voor een zoekterm te zetten, zoekt u naar woorden die op elkaar lijken. Bijvoorbeeld $mulder levert naast mulder ook muller, mulders of ulder op.
  • Door " aan het begin en eind van uw zoekterm te plaatsen, zoekt u naar een exacte woordcombinatie. Bijvoorbeeld "h.a. de boer".

Door in het zoekveld een periode in te typen, beperkt u uw zoekresultaat tot één of meer jaren. Dit kunt u ook doen door te filteren op jaar. De filteropties vindt u aan de rechterkant van het scherm. U heeft bijvoorbeeld de keuze te verfijnen op ‘Hoofdstuk’, ‘Jaar’ of ‘Wijk’.

In de oudste adresboeken vindt u alleen eigenaren van bedrijven en handelaren. Vervolgens kregen mensen uit de maatschappelijke bovenlaag van de stad een vermelding. Vanaf 1858 werden alle huiseigenaren en huurders die per maand betaalden opgenomen. Deze groep breidde zich steeds verder uit. In het laatste adresboek, die van 1939, staan de hoofdbewoners van bijna alle adressen vermeld.

Als uw zoekopdracht geen resultaten heeft kan dat verschillende oorzaken hebben:

  • Pas in de laatst verschenen adresboeken werden àlle hoofdbewoners van adressen vermeld. In eerdere edities zijn voornamelijk beter gesitueerde bewoners, zoals huiseigenaren, opgenomen.
  • In alle adresboeken zijn alleen de hoofdbewoners genoemd. Inwonende familieleden en ook inwonende huurders worden niet vermeld.
  • De schrijfwijze van de naam of straat die u noemt kan variëren. Bovendien zijn veel straatnamen afgekort.

    Zoekt u bijvoorbeeld naar een bewoner op de Schiedamschedijk / Schiedamsedijk? Gebruik dan een * (sterretje). Hiermee vervangt u één of meer letters in het midden of aan het einde van een woord. Met de zoekterm Schiedams*edijk zoekt u dus tegelijk op beide spellingvarianten.
  • De adresboeken zijn doorzoekbaar gemaakt met behulp van OCR (automatische tekenherkenning). Dit is niet helemaal foutloos, vooral in de adresboeken tot ongeveer 1860 is een deel van de namen en adressen niet goed herkend. Ook na deze jaren zijn er herkenningsfouten.

In plaats van het zoekscherm kiest u nu direct een filteroptie aan de rechterzijde van het scherm. U zoekt nu bijvoorbeeld op een bepaald jaartal waarna u eventueel kunt verder verfijnen op een hoofdstuk, bijvoorbeeld ‘Bedrijven en Beroepen’. Hierna klikt u op het plaatje en vervolgens bladert u door het boek. De groene kleur aan de linkerzijde geeft aan op welke pagina u zich bevindt.

Neem contact met ons op, wij helpen u graag verder.