Gezocht! Foto’s en dagboeken repatrianten Nederlands-Indië, 1945-1951
Stadsarchief Rotterdam wil rond 15 augustus aandacht besteden aan de capitulatie van Japan, dit jaar precies 75 jaar geleden (15-08-1945). We zijn vooral benieuwd hoe het de mensen is vergaan die uit Nederlands-Indië naar Rotterdam zijn gekomen. Voor de collectie zijn we op zoek naar foto’s en dagboeken van repatrianten uit 1945-1951. Heeft u een dagboek of foto’s uit die tijd en wilt u deze voor de eeuwigheid bewaren? Neem dan contact met ons op.
Start repatriëringstransporten
In december 1945 arriveerde de eerste (kleine) groep repatrianten uit Indië. Dit waren deels marinemensen die in Indië gevangen hadden gezeten.
Begin januari 1946 arriveerde de eerste grote groep repatrianten in de haven van Amsterdam. Het ging om zo’n 5000 mensen die in Indië aan boord waren gegaan van de Nieuw Amsterdam en de Oranje. Aangezien die schepen te groot waren om door de beschadigde sluizen van IJmuiden te varen, stapten de repatrianten in Southampton over op kleinere schepen. De eerste daarvan, de Almanzora, kwam op 3 januari 1946 aan in de hoofdstad. Dit was het begin van de grote repatriëringstransporten uit Nederlands-Indië.
Bestemming Rotterdam
De eerste maanden van 1946 was Amsterdam de belangrijkste aankomsthaven, ook voor ‘Rotterdamse’ schepen. Alleen de Kota Gede en de Nieuw Amsterdam hadden Rotterdam als bestemming.
Vanaf begin mei 1946 arriveerden er vrijwel wekelijks één of meerdere schepen met repatrianten in de haven van Rotterdam. Hoewel de transporten nog enkele jaren doorgingen, was de eerste grote evacuatiegolf na de zomer van 1946 achter de rug. Naar schatting hebben in die eerste periode 70.000 mensen gebruik gemaakt van de evacuatieregeling.
Molukse transporten
Na de dekolonisatie kwam er een tweede evacuatiegolf op gang: in de jaren 1950-1951 kwamen circa 86.000 personen vanuit Indonesië naar Nederland. Onder hen waren de Molukse soldaten van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) met hun gezinnen. Op 21 maart 1951 meerde het eerste schip, de Kota Inten, af aan de Lloydkade in Rotterdam.
Tot 21 juni zouden nog elf ‘Molukse transporten’ in Rotterdam en Amsterdam aankomen, met in totaal ongeveer 12.500 mensen aan boord. Ze waren naar Nederland gehaald omdat hun veiligheid niet langer gegarandeerd kon worden, nu het Indonesische leger de Zuid-Molukken had bezet.