Op 5 juni 2020 is het rapport Ontrechting & rechtsherstel. Het Rotterdamse gemeentebeleid inzake ontrechting en rechtsherstel van Joodse oorlogsslachtoffers 1940-1955 aangeboden aan burgemeester Aboutaleb van Rotterdam. Het rapport is op verzoek van de gemeente opgesteld door NIOD-onderzoekers dr. Hinke Piersma en Marleen van den Berg MA.
In 2018 verzocht de gemeente Rotterdam het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies om haar bestuurlijk beleid ten aanzien van Joodse oorlogsslachtoffers te onderzoeken.
De vragen die aan het onderzoek ten grondslag liggen zijn:
- in hoeverre zijn er in Rotterdam gemeentelijke heffingen geweest of rekeningen gepresenteerd die achteraf als onbillijk kunnen worden beschouwd;
- heeft er na 1945 rechtsherstel plaatsgevonden van door de gemeente gekocht of geëxploiteerd Joods bezit.
Het rapport is een feitelijke reconstructie van het Rotterdams gemeentebeleid inzake ontrechting en rechtsherstel van Joodse slachtoffers tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Het doet geen uitspraken ten aanzien van de vraag welke consequenties aan de bevindingen moeten worden verbonden. Die vraag ligt bij het gemeentebestuur.
Samenvatting Ontrechting & rechtsherstel. Het Rotterdamse gemeentebeleid inzake ontrechting en rechtsherstel van Joodse oorlogsslachtoffers 1940-1955
Een samenvatting van het rapport 'Ontrechting & Rechtsherstel' kunt u hier lezen.
Het rapport kun je hier bekijken.
Onderzoekers
Hinke Piersma is senior-onderzoeker bij het NIOD. Haar onderzoek beweegt zich vooral op het terrein van roof, restitutie en rechtsherstel, dadergeschiedenis en Jodenvervolging. Recente publicaties: Openstaande rekeningen. De gemeente Amsterdam en de gevolgen van roof en rechtsherstel, 1940-1950 (met Jeroen Kemperman, 2015), Zussen (2017) en Op eigen gezag. Politieverzet in oorlogstijd (2019).
Marleen van den Berg is promovendus-onderzoeker bij het NIOD. Zij werkt aan een proefschrift over de geschiedenis van Joods Rotterdam 1940-1945, een project dat gefinancierd is door de Gemeente Rotterdam, de Universiteit van Amsterdam en het NIOD.
Klankbordgroep
De onderzoekers vonden een gesprekspartner in een speciaal ingestelde Maatschappelijke Klankbordgroep onder voorzitterschap van Ahmed Aboutaleb, burgemeester Rotterdam. Van de MKG maakten voorts deel de heren F. van Gelderen (secretaris Loods 24), L. Hertzberger (voorzitter Liberaal Joodse gemeente Rotterdam), C. den Hoedt (voorzitter Nederlandse Israëlitische Gemeente Rotterdam), R. Naftaniël (vicevoorzitter Centraal Joods Overleg), W. Velthuizen (oud-directeur Belastingen Rotterdam) en mevrouw J. Steenhuis (stadsarchivaris Rotterdam, tevens secretaris).