Vrijheid is een woord met vele betekenissen en wordt op verschillende manieren beleefd. In 2025 staan we stil bij 80 jaar bevrijding na de Tweede Wereldoorlog. Maar vrijheid is meer dan de afwezigheid van oorlog en onderdrukking. Vrijheid is iets waar mensen wereldwijd dagelijks voor strijden, op allerlei manieren en vanuit diverse perspectieven. 2025 is niet alleen het jaar waarin we 80 jaar bevrijding herdenken, maar ook het Vrouwenjaar, waarin we extra aandacht besteden aan de positie en vrijheid van vrouwen wereldwijd.
Voor sommigen betekent vrijheid de mogelijkheid om veilig en zonder angst te leven. Voor anderen de kans om hun identiteit te uiten, economische zekerheid te hebben of toegang te krijgen tot basisvoorzieningen zoals huisvesting en gezondheidszorg. Vrijheid kan betekenen dat je als vrouw, queer persoon, of iemand met een beperking zonder barrières door de stad kunt bewegen. Of het kan gaan over de mogelijkheid om te demonstreren, je mening te uiten en jezelf te ontwikkelen. Wat betekent vrijheid in Rotterdam anno 2025? En hoe verhoudt jouw vrijheid zich tot de vrijheid van anderen? Vrijheid kan op allerlei manieren zichtbaar zijn in de stad. Misschien denk je aan een persoon, een plek, een moment of een beweging die voor jou een bepaalde betekenis heeft. Dit kan iets groots of juist kleins zijn, iets uit het verleden of iets van nu.
Vrijheid is ook een mondiaal vraagstuk. Terwijl wij in Europa vrijheid herdenken en vieren, zijn er wereldwijd talloze plekken waar mensen dagelijks vechten tegen onderdrukking en bezetting. Van Palestina en Sudan tot Iran, Congo en Oekraïne – en vele andere plekken wereldwijd – vrijheid is geen vanzelfsprekendheid. Hoe verhouden wij ons tot deze realiteit, vanuit een stad die zelf gevormd is door migratie en internationale verbindingen?
Daarnaast worden vrijheden niet altijd evenredig verdeeld. Want hoe vrij voel je je als je in armoede leeft? Als je niet veilig over straat kunt? Als je woning onzeker is? Maar ook: hoe vrij ben je als jouw vrijheid ten koste gaat van die van een ander? Vrijheid is niet alleen een historisch begrip, maar een dagelijkse realiteit waar we kritisch naar moeten kijken. Maar het is ook iets om te vieren, iets waar we trots op kunnen zijn als het gedeeld wordt en als het ons allemaal ruimte geeft om te zijn wie we willen zijn.