Het archief bestaat uit twee hoofddelen, te weten het ambacht Oost-Barendrecht en het ambacht West-Barendrecht en Carnisse.

Daarbinnen is de scheiding 'archief van schout en schepenen' en 'archief van de weeskamer' gemaakt.
Het archief van schout en schepenen bestaat vervolgens uit bestuur, beheer en rechtspraak.
Ten eerste wil ik het onderscheid 'archief van schout en schepenen' en 'archief van de weeskamer' bespreken.
Dit onderscheid is niet altijd even duidelijk te maken, omdat een schepen kon optreden als weesmeester maar niet met zekerheid kan worden gesteld welke schepenen door de eeuwen heen als weesmeester fungeerden. Daar de zorg over de wezen een taak was met een bijzonder karakter, in relatie tot de andere taken, rechtvaardigt dat een aparte rubriek. Hierbij moet worden aangetekend dat, als gevolg van de onduidelijkheid in welke situatie een weesmeester optreedt, sommige archiefbescheiden die in de oude magazijnlijst van het Nationaal Archief niet tot het weeskamerarchief behoorden nu wel tot dat archief behoren. Ik meen recht te doen aan het bestemmingsbeginsel en het structuurbeginsel als ik die stukken bij elkaar plaats die qua aard en naar de oorspronkelijke taak van een weeskamer met elkaar in verband staan. Daarbij heb ik gebruik gemaakt van diverse voorbeelden, ambachtsarchieven cq. weeskamerarchieven. Nu is dit nog duidelijk te maken, moeilijker te staven is wellicht de keuze voor het onderscheid bestuur, beheer en rechtspraak. Want waar houdt het een op en begint het andere? Toch heeft deze keuze te maken met de verschillende taken van schout en schepenen. Onder bestuur staan de stukken als resolutieboeken en transportakten. Beheer heeft betrekking op voornamelijk het innen van de belastingen als de verponding en de successie. Rechtspraak heeft betrekking op het civiele recht, dat schout en schepenen namens de heer mochten uitvoeren.

Wie dit archief bestudeert, zal een samenleving ontdekken die enerzijds zo ver van de huidige mens afstaat, maar die anderzijds zo verrassend dichtbij staat. Ver af, omdat de maatschappelijke structuren gewijzigd zijn en het dorp Barendrecht een totaal ander karakter heeft gekregen. Dichtbij, omdat bepaalde plastische omschrijvingen van situaties in de diverse akten de mens van toen als het ware tot leven brengen. Treffend is de nood van weduwe en wees. Daarom is het niet minder treffend dat uitgerekend op de dag van de H. Sophia van Rome, martelares uit het jaar 125 en patrones van de weduwen, deze inventaris werd afgerond!