Zoeken in de beeldbank

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met de Duitse oorlogsvlieger Otto Höhne (1895) over de meidagen van 1940. Interview 13 september 1968. In 1940 was Otto Höhne Oberstleutnant bij Kampgeschwader 54 van de Luftwaffe.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. A. Wagenaar in gesprek met Otto Höhne (geb. 1895), voormalig Oberstleutnant bij Kampfgeschwader 54 van de Luftwaffe en aanvoeder van een van de aanvalsgroepen die het bombardement op Rotterdam uitvoerden (00' 28")
03. Over Kampgeschwader 54 - aantal vliegtuigen - oprichting in 1934(01' 25")
04. Over vluchten op 10 mei - commandant van Kampfgeschwader 54 overste Wilhelm Lackner (03' 54")
05. Over het afschieten van rode lichtkogels boven Rotterdam ter afgelasting van de aanval - de reden voor het bombardement (06' 49")
06. De basis van zijn Gruppe - de indeling in Gruppen - aantal vliegtuigen van zijn Gruppe bij de aanval op Rotterdam - wist dat de rde lichtkogels zouden kunnen worden af (11' 01")
07. Zag de rode lichtkogels te laat - de bemanning van zijn toestel - verslag van de aanvalsvlucht - de rode lichtkogels - het afwerpen - gedeelte vliegtuigen wierp toen niet af (16' 31")
08 Over het aantal vliegtuigen dat de bommen afwierp - over het eventuele uitwijkdoel (23' 30")
09. Geen tweede vlucht naar Rotterdam door zijn Gruppe (25' 32")
10. Over zijn bijnaam Onkel Otto - huidige contacten met voormalige oorlogskameraden (26' 11")
11. Het gezicht op de stad vanaf 4000 meter - over het codewoord voor de aanval - voerde geen tweede vlucht meer uit die dag (27' 07")
12. Heeft een logboek meer - vloog zelf vaak niet mee - over de huidige vliegtuigen - kende Rotterdam niet - over de uitwerking van het bombardement - over Von Choltitz - heeft geen documenten meer (28' 38")
13. Wist niets van een eventuele aanval op burgerdoelen te Rotterdam (31' 33")
14. De stemming bij terugkomst - wilde zelf voor de krijgsraad omdat hij de aanval te laat afgelastte - overste

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met de Duitse musicus/pianist Friedrich Wilhelm Krieger over de meidagen van 1940. Interview 13 april 1968, gevolgd door een muziekstuk uitgevoerd door Yvonne Krieger (cello) en F.W. Krieger (piano).
Deel 2.
01. De voedselvoorziening - aantal aanwezigen - geen zieken (00' 00")
02. Het bombardement - was in de tuin, moesten naar binnen - de inslagen - naar de grote zaal - de sfeer - begin van paniek - de duur van het bombardement - geen gewonden gezien (00' 48")
03. Kreeg direct na het bombardement permissie om te vertrekken - de brand in de Doelen - de situatie buiten - route die hij volgde - de toestand buiten - kwam aan bij een vriend in de Willem Beukelszstraat - terug naar het centrum - de plunderingen - bleef de hele avond in de stad (04' 55")
04. Vervolg tocht door het centrum - aanwezigen op straat (10' 49")
05. Zag soldaten munitie in het water gooien (12' 36")
06. Trok de stad uit - reconstructie van de route en de volgorde van de belevenissen (13' 33")
07. Zijn reactie op de verwoestingen - gevoelens t.o.v. de Duitsers - over het verzet in Duitsland (17' 35")
08. Die nacht thuis - gesprek met zijn huisbaas - over een toernee met een muziekgezelschap in de oorlog in Duitsland (20' 37")
09. In Duitse militaire dienst - toernee met Duitse orkesten - zijn tijd als soldaat (22' 54")
10. Over zijn huisbaas Van den Hoonaard en zijn belevenissen tijdens het bombardement (26' 13')
11. Over het bondsbureau waar het geld was gestolen (27' 57")
12. Belevenissen bij de bond na de capitulatie (29' 46")
13. Speelde in de oorlogsjaren regelmatig muziek - na de capitulatie op 15 mei - de avond van 15 mei - de Coolsingel voor de oorlog - de diverse theaters - zijn verwachtingen t.a.v. de bezetting (31' 54")
14. Vervolg belevenissen oorlog - 1,5 jaar krijgsgevangenschap - zijn beperkte herinneringen (36' 58")
15. Aankondiging muziekstuk door Aad Wagenaar (38' 31")
16.

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met de Duitse musicus/pianist Friedrich Wilhelm Krieger over de meidagen van 1940. Interview 13 april 1968, gevolgd door een muziekstuk uitgevoerd door Yvonne Krieger (cello) en F.W. Krieger (piano).
Deel 1.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. A. Wagenaar in gesprek met Friedrich Wilhelm Krieger (geb. 2 november 1897) te Westfalen - musicus (00' 26")
03. Kwam in 1908 naar Nederland - is nog steeds Duitser (00' 41")
04. Was in 1918 betrokken bij de oprichting van het Rotterdams Philharmonisch Orkest - diverse periode te Duitsland en nederland - zijn werk voor de Duitse vakverenigingen te Duitsland - arrestatie wegens anti-nazi activiteiten (02" 56")
05. Kwam in 1934 weer naar Rotterdam - zijn opleiding tot violist (06' 15")
06. Zijn vooroorlogse vakbondsaciviteiten - studeerde mo economie (07' 17")
07. Zijn activiteiten voor de Nederlandse Toonkunstenaars Bond - over de financiële chaos binnen de NTB - richtte de Algemene Nederlandse Bond van Musici op (aangesloten bij het NVV) (08' 55")
08. Zijn werk als violist (had geen vaste werkkring - de muziek die hij speelde (14' 21")
09. Over 9 mei 1940 - was op het kantoor van de bond - had geen werk bij het orkest - het kantoor van de bond - het werk van die avond - woonde op de Noordsingel (15' 54")
10. Vervolg over de avond van 9 mei - verwachtte geen oorlog - was weduwnaar en alleen thuis (19' 37")
11. De morgen van 10 mei - wilde naar het bondsbureau (21' 42")
12. Meldde zich als Duitser bij de Doelen - de drukte op de Coolsingel - de stemming en sfeer - had geen oorlog verwacht (23' 41")
13. Meldde zich bij de Doelen - de drukte daar - had geen contacten met andere Duitsers - over de aanwezige Duitsers (nazi's, joden etc. ) werden geregistreerd (27' 24")
14. Kwam in de grote zaal - de situatie in de grote zaal (31' 18")
15. Contact met de secretaris van de Rotterdamse Bestuurdersbond voor hij zich meldde in de

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met Dirk van Veelen (geb. 1897) over de meidagen van 1940. Interview 13 september 1968. In 1940 was Dirk van Veelen als EHBO'er betrokken bij het verlenen van eerste hulp aan gewonden en het bergen van stoffelijke resten van slachtoffers van het bombardement van 14 mei 1940. Deel 2.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. Vervolg verzoek om koperwerk uit de Lange Torenstraat naar de Nieuwe Binnenweg te brengen - brengt koper naar de r.k.-kerk aan de Nieuwe Binnenweg - was geen koper maar goud (00' 21")
03. Over de datering van een en ander (04' 08")
04. Mevr. Van Veelen over de reacties van haar man thuis - de zgn. hardheid van haar man (04' 43")
05. Van Veelen over zijn eetlust die dagen - zijn pogingen om te relativeren en vergeten (06' 07")
06. Over de organisatie van de lijkenberging - vordert een keet aan de Meent als bergplaats voor de lijken (07' 12")
07. De berging van schedels van de Portugees-joodse begraafplaats - de toestand van deze schedels en skeletten (10' 31")
08. Plaatste schedels aan de deur om nieuwsgieringen weg te houden (13' 22")
09. De reacties van werklieden die in de keet kwamen - de geheimhouding van wat in de keer gebeurde (opslag lijkendelen) (14' 27")
10. De identificatie en administratie - de gevonden sieraden - vervolg identificatie (17' 16")
11. Moest om te telefoneren naar de Botersloot - de identificatie (20' 34")
12. Zijn eerste schatting van het aantal doden op 14 mei - kregen later orders waar ze doden moesten bergen (21' 59")
13. Verhaal over man die zijn brandkast liet bergen - centrale opslag van brandkasten (22' 47")
14. Over zijn medewerkers in de lijkenbergingsploeg - leeftijd - maatschappelijke status (24' 34")
15. Hoe hij op een der meidagen een EHBO-ploeg samenstelde (26' 30")
16. Meldde zich bij de GGD-postmet een EHBO-ploeg en ging op 14 mei met zijn ploeg de Maasbruggen over (31' 11")
17. Ging naar de stad als

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met Dirk van Veelen (geb. 1897) over de meidagen van 1940. Interview 13 september 1968. In 1940 was Dirk van Veelen als EHBO'er betrokken bij het verlenen van eerste hulp aan gewonden en het bergen van stoffelijke resten van slachtoffers van het bombardement van 14 mei 1940. Deel 1B.
01. Nogmaals over doden en gewonden in het Broederhuis in de Blazoenstraat - over een vrouw met een buikwond - de behandeling van buikwonden (00' 00")
02. Moest gewonden vervoeren met een tandarts en diens auto - haalde nog wat EHBO'ers op (ca. 30 man, diverse namen) (03' 25")
03. Naar de Nassaustraat waar een pand getroffen was door granaten - de doden en gewonden daar - over vervoer en gebrek aan communicatie (06' 32")
04. Naar de Meekrapstraat - de EHBO'ers in die straat (09' 39")
05. Kreeg een officieel bewijs van aanstelling bij de GGD - verdere werkzaamheden op de Linker Maasoever (11' 55")
06. Over zijn groep EHBO'ers - mevrouw Van Veelen over de reacties van haar man op e.e.a. - over de activiteiten van haar man die dagen - haar eigen belevenissen (15' 11")
07. De nacht van 10 op 11 mei werd haar man weer geroepen (18' 26")
08. Meldt zich op 11 mei weer bij de GGD- haalt gewonde burgers op - bergen van doden met ploeg EHBO'ers (op 15 mei) (19' 45")
09. De volgende oorlogsdagen - het weer (22' 24")
10. De lijkenberging op Zuid - de toestand op de Maasbruggen - tocht over de Maasbruggen - sneuvelen van een marinier (23' 47")
11. De eerste doden die ze zagen in de stad - de route die ze volgdeb door de stad - meldd zich 's avonds bij de GGD-post aan de Maashaven (27' 34")
12. Zijn reactie op het vinden van doden en gewonden - over kinderen - vroeg om handschoenen en laarzen - over zijn ploeg mensen - over een van zijn medewerkers (Kees Verwij) (31' 30")
13. Angst voor lijkengif - het vinden van losse lichaamsdelen (36' 59")
14. Het verhaal over berging van 3 lichamen van meisjes uit

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met Dirk van Veelen (geb. 1897) over de meidagen van 1940. Interview 13 september 1968. In 1940 was Dirk van Veelen als EHBO'er betrokken bij het verlenen van eerste hulp aan gewonden en het bergen van stoffelijke resten van slachtoffers van het bombardement van 14 mei 1940. Deel 1A.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. Aad Wagenaar in gesprek met Dirk van Veelen (geb. 12 aug. 1897) - diverse beroepen (bij een zakkenhandelaar, werkloos, classificeerder) zijn werk in 1940 (gaf EHBO-les) (00' 19")
03. Werd in 1934 EHBO'er (02. 41")
04. Over 9 mei 1940 (wordt aangevuld door zijn vrouw) over kamp en strand bij de Waalhaven - werkte daar als EHBO'er - ging gewoon naar bed - werd gewekt door vliegtuigen (03' 55")
05. Uitbreken van de oorlog - de eerste doden in de Joubertstraat - een gewonde mitrailleurschutter - vraagt verbandmateriaal bij legeronderdeel in school (06' 36")
06. De volgende dode - meldt doden bij kapitein in de school - Duitser meldt dat de school in beslag is genomen - mocht niet meer naar buiten (10' 38")
07. Had geen ervaringen met gewondenverzorging - werd gevangen genomen in de school - terug naar huis - meldde zich bij een hulppost van de GGD aan de Maashaven - gevraagd of hij naar de Waalhaven wilde - moest auto vorderen - vroeg een vrouwelijke EHBO'er (Annie Smit) met hem mee te gaan (12' 58")
08. Vorderde een auto met chauffeur namens de GGD - schilderde rode kruisen op de auto - toch naar Waalhaven - aangehouden door Duitsers - gewonden op de Kromme Zandweg - aankomst Waalhaven (18'30")
09. De toestand op de Waalhaven - gewonden in loods bij boerderij - de toestand van gewonden en stervenden(22' 05")
10. De diverse verwondingen - contact met een Duitse officier-arts - het afvoeren van enkele gewonden per auto (24' 31")
11. De toestand van de gewonden in de auto - contacten met gewonden en stervenden - werd in de Zegenstraat aangehouden door Duitse soldaten

Geluidsregistratie van een interview (op 23 april 1968) van Aad Wagenaar met Christoffel Korevaar (geb. 7 december 1913) over de meidagen van 1940. Christoffel Korevaar was destijds controleur in dienst van Magazijn De Bijenkorf. Deel 2.
01. Eerste pinksterdag - even naar huis en weer terug naar de Bijenkorf - de mariniers (00' 00")
02. Over mariniers die hij zag op de terugweg naar de Bijenkorf - Duitsers in de Nederlandsche Bank en het Beursstation (02' 36")
03. Mevr. Korevaar over de ongerustheid in die dagen (06' 07")
04. Weer bij de Bijenkorf - ontregeling van het leven - geen diefstallen in de winkel - de bemanning van de Jan van Galen (06' 51")
05. Het bombardement - aantal aanwezigen - luchtalarm - inslagen - het gebouw - vluchtelingen uit de stad - gewonden (13' 40")
06. Gewonden door glasscherven - tijdsduur bombardement (20' 48")
07. Coolsingelziekenhuis - bomkraters - sterkte van de schuilkelder (24' 48")
08. De stemming in de schuilkelder - aantal vluchtelingen (26' 19")
09. Vluchtelingen worden opgehaald - bleef nog met 1 man achter - de eerste Duitsers (28' 55")
10. Branden - terug naar huis - de route - de schade thuis (31' 49")
11. Plunderingen (36' 15")
12. Evacuatie van zijn moeder - vluchtelingen in het Kralingse Bos - op zoek naar zijn verloofde (37' 40")
Einde opname: 40' 20".

Geluidsregistratie van een interview (op 23 april 1968) van Aad Wagenaar met Christoffel Korevaar (geb. 7 december 1913) over de meidagen van 1940. Christoffel Korevaar was destijds controleur in dienst van Magazijn De Bijenkorf. Deel 1.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. Inleiding Aad Wagenaar - biografische gegevens Chr. Korevaar (00' 18")
03. Chr. Korevaar over zijn collega's, de nachtwakers bij de Bijenkorf, de plattegrond van het gebouw, de avond van 9 mei (02' 04")
04. De morgen van 10 mei - drukte op straat - de geruchten (05' 16)
05. Naar de Bijenkorf - aangehouden door Nederlandse soldaten - arriveert bij de Bijenkorf - personeel naar huis - alleen de wachtploeg bleef achter (09' 12")
06. De oorlogsvoorbereidingen in de Bijenkorf - luchtalarm - uitzicht vanaf toren Bijenkorf - luchtalarm - wordt beschoten (17' 14")
07. Opvang gewonden in schuilkelder - lichtsignalen in pand aan overzijde en de gevolgen hoe hij e.e.a. onderging (22' 23")
08. De soldaten in de Bijenkorf - aankomst bemanning Hr. Ms. Jan van Galen (35' 06")
09. Het bombardement - in de schuilkelder (40' 45")
10. Beschoten op het dak (42' 25")
Einde opname: 42' 59".

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met de heer Zeelenberg over de meidagen van 1940. Destijds was de heer Zeelenberg marinier der derde klasse. Interview 29 april 1968. Deel 2.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. Naar Museum Boymans waar ze werden ontwapend - reende op Engelse hulp (00' 23")
03. Over Hr. Ms. Jan van Galen - na het bombardement op de Marinierskazerne als munitiedrager naar de Oude Plantage - werden zwaar beschoten (01' 37")
04. Verwonding van sergeant bij het Beursstation - zijn gevaarlijkse momenten in die dagen - over gewonden (03' 46")
05. Het bombardement - zocht dekking Mecklenburglaan - over het commando van een genie-officier, zag liever een marinier als stadscommandant - over het bombardement (06' 22")
06. Naar de Diergaarde voor overgave - reactie voor overgave (08' 37")
07. Bracht de nacht door in de Diergaarde - inleveren wapens bij Boymans - over de Duitse bewapening - omgang met de Duitsers (11' 18")
08. Vluchtte in 1942 naar Zwitserland - wilde naar Engeland (na 6 maanden) - te Londen - over zijn aversie tegen joden n.a.v. zijn ontvangst in Londen - nogmaals over zijn ervaringen met joden (14' 29")
09. Zijn aversie tegen Duitsers - geïnterneerd in een school (18' 40")
10. Moest zijn tijd uitdienen - moest gestraften van de landmacht bewaken te Nieuwersluis - werden gegroet door Duitse soldaten - vrienden van hem die gesneuveld zijn (20' 07')
Einde opname: 23' 29".

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met de heer Zeelenberg over de meidagen van 1940. Destijds was de heer Zeelenberg marinier der derde klasse. Interview 29 april 1968. Deel 1.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. A. Wagenaar in gesprek met dhr. Zeelenberg, in mei 1940 marinier 3e klasse - werd beroeps bij de mariniers na al te hebben gediend bij de landmacht (00' 27")
03. Opleiding aan het Oostplein - kwam in november 1939 in dienst - lag in de Mecklenburglaan - was marinier 3e klas - over de opleiding (01' 42")
04. Hun verblijf in de HBSaan de Mecklenburglaan - over collega's - de verdeling in "bakken" en de baksmeester - ging af e toe naar huis (03' 06")
05. De avond van 9 mei - de uitgaansmogelijkheden - het weer - bezigheden die avond - terug in de kazerne (HBS) - vervolg die avond (06' 32")
06. Gewekt door vliegtuigen - de stemming - realiseerde zich niet meteen dat het oorlog was (10' 13")
07. Gevechtsklaar maken - gedrag officieren - vertrokken in de richting van de Lloydkade (11' 48")
08. Nogmaals over de tocht naar de Lloydkade - de stemming in de troep - geen stellingen aan de Lloydkade(13' 42")
09. Hun gevechtsuitrusting, bewapening, kleding (14' 55')
10. Naar het Beursstation - stemming in de troep - verdeling in kleine groepen - hun bevelhebber (19' 28")
11. Het superioriteitsgevoel van de mariniers - aankomst Beursstation - namen stelling in een leegstaand huis - werden beschoten - aantal mariniers in het huis - namen vijand onder vuur - zijn eerste schot - werden zelf beschoten (22' 28")
12. Zijn angst van dat moment - de stemming (26' 28")
13. Trokken op naar het Beursplein, zat op de trap naar het perron - assisteerde bij de mitrailleur die de spoorbrug betreek - naar stelling bij de Vierleeuwenbrug (27' 59")
14. Diverse taken en functies - bijvoorbeeld munitiedrager - werden afgelost (31'47")
15. Over het aantal schoten dat hij afvuurde - vermoedens van trefers - over gesneuvelden

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met C. Kind, persoonlijk chauffeur van burgemeester mr. P.J. Oud, over de meidagen van 1940. Interview met 1968. Deel 2.
01. Vooraankondiging (00' 00')
02. C. Kind - de rit door de stad na het bombardement - de vluchtelingen - geen schade aan huis Oud - zijn eigen gezin (00' 27")
03. Naar de Statenweg - de eerste Duitse militairen - bij het hoofdkwartier aan de Statenweg werd plotseling geschoten (02' 37")
04. Zocht dekking in kofferbak van auto - drie kogelgaten in de auto - zijn gedachten toen - hoe hij eruit kwam (04' 29")
05. Zag hoe Nederlandse militairen tegen de muur werden gezet (06' 16")
06. Aantal burgers en militairen dat hij zag toen hij uit de auto sprong - contact met Duitse soldaat en officier (07' 31")
07. Moest ambulance waarschuwen i.v.m. verwonding Kurt Student - hield ziekenauto aan waarmee Student werd afgevoerd(10' 16")
08. Zochten plaats om soldaten te huisvesten (Statensingelkerk) - over de afgevuurde schoten door de Duitsers - over gebeurtenissen rond schietpartij Statensingel - over zijn lengte (11' 59")
09. De duur van de schietpartij - zijn verblijf in de autokofferbak (15' 49")
10. Vervolg gebeurtenissen na de schietpartij - met Oud naar het stadhuis met Duitse officier als escorte - naar de drukkerij waar de proclamaties werden gedrukt - weer terug naar de Statenweg met Oud (16' 19")
11. Het tijdstip van de schietpartij - de volgorde van de gebeurtenissen (21' 25")
12. De toestand in de stad - route die ze reden - de branden - zijn gevoelens die dag - diverse belevenissen o.a. ontmoeting met een marinier (23' 50")
13. Reed met verduisterde koplampen - bracht Oud en Einthoven naar huis - nogmaals over de schietpartij (27' 11")
14. Zag dat zijn eigen huis verbrand was - zijn gevoelens toen - sliep op het olitiebureau aan de Hoflaan ontmoeting met ir. Valderpoort van Gemeentewerken (28' 31")
15. Naar de Hoflaan om Oud op te halen -

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met C. Kind, persoonlijk chauffeur van burgemeester mr. P.J. Oud, over de meidfagen van 1940. Interview met 1968. Deel 1.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. A. Wagenaar in gesprek met C. Kind (1903), in 1940 chauffeur van burgemeester Oud - over de auto weermee hij reed (DeSoto 1937, gefabriceerd door Chrysler) - het onderhoud van de auto - sedert 1937 in losse dienst als chauffeur en in april 1940 in vaste dienst - zijn vorige werkzaamheden o.a. brandweer (altijd in dienst Roteb) zijn aanstelling als chauffeur (00' 26")
03. Over zijn werktijden als chauffeur - salariëring - zijn uniform (05' 28")
04. Over burgemeester Oud - en zijn huis (07' 45")
05. Zijn ritten voorafgaand aan 10 mei - de plannen voor 10 mei (09' 17")
06. Gesprekken met Oud onderweg - zijn verstandhouding met Oud(10' 12")
07. Over 9 mei - de voornamen van de wethouders (11' 44")
08. De morgen van 10 mei - gewekt door brandweersirene (woonde boven brandweergarage) aantal brandweervoertuigen - wachtte op orders van Oud - werd gebeld door Oud om voor te rijden (12' 54")
09. Naar het stadhuis - de aanwezigen op het stadhuis - kregen militairen mee in de auto - wachtte in de bodekamer (16' 31")
10. Over het militair escorte - de vergadering van B & W in de collegekamer - luchtalarm 10 mei (19' 20")
11. Diverse ritten deze dag met wethouders en officier - diverse maen aangehouden en gefouilleerd - de militairen die steeds meerreden als escorte (20' 27")
12. Ging pas maandag voor het eerst naar huis - was 4 dagen in touw - vervolg 10 mei - aanwezige ambtenaren op het stadhuis (23' 50")
13. Rit met wethouder - zijn indrukken van Oud die dagen (25' 56")
14. Bombardement Schietbaanlaan op 11 mei - ging met de wethouders J. Brautigam en F.L.D. Nivard naar de Schietbaanlaan - zijn indrukken van de schade - de stemming - zorgen over zijn eigen gezin (27' 30")
15. Vertrek van zijn vrouw en zoon (30' 50")
16.

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met vlieger Helmuth Stamm over de meidagen van 1940. Interview 10 september 1968. Deel 2.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. Over Oberstleutnant Otto Höhne (vervolg) - over overste Wilhelm Lackner (00' 32")
03. Over de joodse vrouw van Lackner en hun dochter (01' 03")
04. Onbekendheid met met uitroeing van joden (tijdens de oorlogsjaren) (02' 35")
05. Voorbereidingen voor de aanval op Rotterdam - wist van capitulatie-onderhandelingen - aanval zou kunnen worden afgelast - verbindingen binnen het eskader in de lucht - vloog in het midden - het aantal vliegtuigen (04' 48")
06. Over het codewoord (10' 04")
07. Moesten kaden te Rotterdam bombarderen i.v.m. hevige Engelse tegenstand - wist niet dat hij een stadscentrum moest bombarderen (10' 22")
08. De vlucht naar Rotterdam - over moeilijkheden bij het vaststellen van bombardementsdoelen - de aanvliegrichting - luchtafweer onderweg - de samenstelling van het eskader in de lucht - de radioverbindingen tussen de diverse eskaders (11' 34")
09. Zijn mening over het feit dat de aanval op Rotterdam door Hermann Göring was bevolen om de kracht van de Luftwaffe te demonstreren (18' 48")
10. Boven Rotterdam - het moment van afwerpen - over luchtafweer (20' 00")
11. De visie van Otto Höhne over de aanval op Rotterdam en het bericht over het afgelasten van de aanval (21' 41")
12. De mening van Stamm hierover - wist niets van lichtkogels die zouden worden afgevuurd - wierpen bommen - de duur van het bombardement - snelheid en vlieghoogte (4000 m) (23' 40")
13. De doelen waarop ze moesten werpen (kademuren) over het neerkomen van bommen in de stad - de mening van Höhne hierover (28' 42")
14. Over het neerkomen van de bommen in de stad - nam explosies waar - rapport na de landing (31' 26")
15. Klaarmaken voor de 2e vlucht - het doel van de 2e aanval - de rookwolken boven Rotterdam - bericht om de aanval af te gelasten op het laaste

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met vlieger Helmuth Stamm over de meidagen van 1940. Interview 10 september 1968. Deel 1.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. Aad Wagenaar in gesprek met Helmuth Stamm (57) - voorm. luchtmachtofficier bij het Kampgeschwader 54; Beobachter - vloog in een van de vliegtuigen van het 2e eskader eerste groep KG 24 tijdens het bombardement op Rotterdam - was sedert 1931 bij de Luftwaffe als vlieger en waarnemer - vloog met alle typen vliegtuigen (00' 31")
03. Over de diverse typen vliegtuigen van de Luftwaffe in die tijd - over de Stuka - de techniek van duikbommenwerpen (02' 29")
04. Over KG 54 - geschiedenis - samenstelling - commandanten (08' 21")
05. Over KG 24 - de opeleiding en oefeningen (10' 44")
06. Eerste bombardement op Calais, Antwerpen, 10 mei. Antwerpen 12 mei. Antwerpen 13 mei. Rotterdam 14 mei (13' 15")
07. Over de avond van 9 mei - samenstelling eskader (27 vliegtuigen) - over aantallen vliegtuigen van diverse groepen eskaders, etc. - aantal vliegtuigen per onderdeel (15' 01")
08. Over de avond van 9 mei - de commandanten van de groepen (19' 12")
09. De avond van 9 mei - wisten niets van de aanstaande aanval op Nederland - waren steeds paraat - voorbereiding voor vluchten (21' 50")
10. De morgen van 10 mei - eerste vlucht naar Calais (23' 27")
11. Zijn bekendheid met de aanvallen - gevoelens tijdens eerste vlucht - geen morele bezwaren tegen bommenwerpen - zijn mening over de aanval op Warschau - leest voor uit een boek over de oorlog - over terugvluchten - landingen met bommen nog aan boord - terugvliegen van Rotterdam naar huis - luchtafweer (25' 50")
12. De bemanning per vliegtuig - beschrijving interieur Heinkel 111 - taal van de diverse bemanningsleden - de diverse verbindings- en navigatieapparaten- vervolg interieur Heinkel 111 - maximale belading (33' 27")
13. Diverse vluchten tot en met 14 mei (40' 26")
14. De gevolgen van het Verdrag van Versailles-

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met chirurg C. van Staveren over de meidagen van 1940. Interview mei 1968. Deel 2.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. Vindt nog steeds dat hij niet alles kon doen door tekort aan mensen en aan ruimte - gewonden lagen op zalen en gangen (00' 27")
03. Geluiden geproduceerd door gewonden - over de diverse typen kwetsuren (weinig schotwonden; meer verbrijzelingswonden en brandwonden) - te verrichten chirurgische handelingen (01' 38')
04. Tekort aan materiaal voor behandeling van fracturen - veel fractuurbehandelingen - improvisaties (04' 44")
05. De improvisaties bij de behandeling (06' 55")
06. Over de verwonding van generaal K.A.B. Student - de aanwezigheid van een oude kogel in zijn hoofd - de aard van zijn verwonding - dreigende represailles voor de aanslag op Student (07' 54")
07. De aankomst van Student in het ziekenhuisen de behandeling - zijn gevoelens t.a.v. de Duitse generaal - de behandeling - de toestand van Student bij aankomst - de duur van de operatie - de urgentie van dit geval t.o.v. andere patiënten - geen voorrangsbehandeling (11' 41")
08. De aankomst van Student en de diagnose; de aanwezigheid van Duitse militairen (hospikken) bij Student - verdere behandeling en zijn verhouding met Student (16' 15")
09. Bezoek van Student in september 1940 om te bedanken (24' 19")
10. De aanwezigheid van dr. Vrolijk (oogarts) bij de operatie (27' 33")
11. Over de hospitaalschepen in de Leuvehaven - verplaatsing van diverse afdelingen van het Coolsingelziekenhuis - over de hospitaalschepen - begin van de herbouw van het Coolsingelziekenhuis bomtreffer op hospitaalschip (blindganger)(30' 24")
12. Vervolg medische werkzaamheden op 14 en 15 mei - over dr. M.P. Kingma Boltjes (chirurg van het Bergwegziekenhuis) en zijn onkunde op het gebied van de traumatologie - de onmacht van Kingma Boltjes (34' 35")
13. De slechte samenwerking met de assistenten van dr.Kingma Boltjens - de

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met chirurg C. van Staveren over de meidagen van 1940. Interview mei 1968. Deel 1.
01. Vooraankondiging
02. A. Wagenaar in gesprek met Cornelis van Staveren (26 mei 1903) - biografische gegevens - benoemd eind 1939 tot hoofd chirurgische afdeling van het Coolsingelziekenhuis (stadsheelmeester) (00' 26")
03. Opleiding chirurgen te Rotterdam - verdere functies (01' 44")
04. Moeilijkheden bij het vinden van huisvesting te Rotterdam - de avond van 9 mei - uitbreken van de oorlog - wilde zich melden bij zijn onderdeel in Den Haag - terug naar Overschie - meldt Den Haag dat hij niet kan komen (02' 55")
05. De gewonden - zijn assistenten - de werkdruk - de tijd die hij besteedde per patiënt - de verdeling en beoordeling van patiënten (06' 57")
06. Zijn bekendheid met ongevallenchirurgie (11' 30")
07. De eerste gewonden (aard verwondingen) (12' 49")
08. Handhaven van de hygiëne en steriliteit - assistentie andere specialisten - aantal operatiekamers (14' 39')
09. Over de stemming en nieuwsgierigheid - bewustzijn van situatie (16' 06")
10. De toestand van de gewonden - hun gemoedstoestand - behandeling van Duitse gewonden (18' 09")
11. Het bombardement van 14 mei - evacuatie patiënten - aantal aanwezige gewonden (22' 06")
12. Het bombardement - voltreffers op Coolsingelziekenhuis - geen druk op de waterleiding; dus blussen werd onmogelijk - avacuatie patiënten met eigen auto's - kwam in het Bergwegziekenhuis terecht - de situatie in het Bergwergziekenhuis (24' 26")
13. Neemt dienst over in het Bergwegziekenhuis - de verhoudingen binnen de gemeentelijke ziekenhuizen - over zijn collega's in het Bergwegziekenhuis - de situatie in het ziekenhus - de werkdruk - outillage van het ziekenhuis (27' 08")
Einde opname: 30' 39".

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met Tjibbele Jonkman over de meidagen van 1940. Destijds was Tjibbele Jonkman 2e luitenant bij het Korps Mariniers, mei 1968.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. Aad Wagenaar in gesprek met Tj.ibbele Jonkman (geb. 1921) - biografische gegevens - was al op jeugdige leeftijd officier bij de mariniers (2e luitenant) (00' 35")
03. Waarom hij beroepsofficier werd - zijn afkomst - zijn keuze voor de mariniers - wat hem trok in een militaire carrière (02' 03")
04. Geestelijke voorbereiding op de oorlog (06' 06")
05. Zijn mening over de militaire kracht van Nederland in die tijd - zijn taak als officier - begin mei gelegerd te Rotterdam - vriendschap met andere officieren - woonde in een pension aan de Schiedamsesingel (07' 32")
07. Activiteiten buiten diensttijd - bekendheid met Rotterdam (12' 40")
08. De morgen van 10 mei - had een pistool bij zich - naar de kazerne - belang van kleding bij de mariniers (13' 22")
09. Begreep dat het oorlog was - zijn tocht naar de kazerne (17' 37")
10. Werd opgemerkt door geniesoldaten - geen angst op dat moment - op et dak van een huis aan de Wijnhaven - werd beschoten - aanwezigheid van Duitsers op de Maasbruggen (20' 07")
11. In het Maashotel - tocht over de daken (23' 22")
12. Boosheid tegenover de Duitsers - zijn gedachten over fatsoen (25' 15")
13. Over zijn bewapening - vervolg tocht over de daken (28' 49")
14. Tocht over de daken - zijn verantwoording als officier - emoties bij het zien van de eerste doden (30' 35")
15. De eerste keer dat hij op een mens schoot - over het sneuvelen van tegenstanders - stemming bij het gevecht (34' 35")
16. Vervolg gevechtshandelingen - over sergeant Karstanje van de mariniers - vervolg gevechten (37' 29")
17. Telefonisch contact met GGD voor ophalen gewonde - over zijn tegenstanders - vervolg tocht naar de kazerne - de stemming in de kazerne - over sergeant Karstanje en zijn mannen (41'

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met P.B. Kodde (in mei 1968), over de meidagen van 1940. In mei 1940 was kapitein P.B. Kodde commandant van de derde batterij 1-10 R.A.
Deel 2.
01. Vooraankondiging
02. De verbindingen - onbekendheid van kolonel Scharro met artillerie - over kol. P.W. Scharroo
03. Het bombardement van de marinierskazerne - contacten met thuis
04. Het bombardement
05. Falende berichtgeving - hun doelen - tegenvuur van de Duitsers
06. De resultaten van hun geschutsvuur - over demonstraties en defilés tijdens de mobilisatie o.a. te Rotterdam
07. Over de 2e batterij - stilte
08. Bespreking van diverse foto's over de mobilisatie - diverse belevenissen
09. Het moreel van de militairen - diverse verhalen
10. Het vertrek van de koningin - de falende voorlichting - over het bombardement - de 'clementie' van de Duitsers
11. De aanvlieghoogte van de Duitse vliegtuigen
12. Over zijn superieuren en hun bekwaamheid - diverse verhalen
13. De branden - de vluchtelingen - de desorganisatie na de capitulatie - diverse verhalen
14. Werd niet krijgsgevangen gemaakt
15. Over commissaris Einthoven
Einde opname: 35' 00".

Geluidsregistratie van een interview (mei 1968) van Aad Wagenaar met P.B. Kodde, over de meidagen van 1940. In mei 1940 was kapitein P.B. Kodde commandant van de derde batterij 1-10 R.A.
Deel 1.
01. Vooraankondiging
02. A. Wagenaar in gesprek met Pieter Boudewijn Kodde (72), voormalig commandant 3e batterij 1-10 RA - beografische gegevens - reserve-officier - geoefendheid - de kanonnen, 10 cm veldgeschut - de granaten - de batterij - de kwaliteit van het geschut.
03. met 3 batterijen in Hillegersberg - de nacht van 10/11 mei verplaatst naar het Kralingse Bos - sedert nov. 1939 gelegerd in Hillegersberg - over het geschut
04. Fouten door de legerleiding - de kegelavond op 9 mei - de nacht van 9/10 mei - inval van de Duitsers - zijn activiteiten op 10 mei.
05. Zijn gevoelens bij het uitbreken van de oorlog - zijn regiment - de stelling in het Kralingse Bos - aantal manschappen per batterij - het transportmaterieel - het geschut
06. Moreel van de manschappen
07. Inzetten van de 2e batterij - opstelling in het Kralingse Bos - hun vuurmethode - publieke belangstelling
08. Plundering van een neergestort Duits vliegtuig
09. Hun stelling - vuuractiviteiten - artilleriewaarnemers en vuurleiding - de vuurleiding in het gebouw van van de Rotterdamsche Lloyd - telefonische verbinding met de vuurleiding.
10. De machtiging tot zelfstandig vuren - de vuurleiding en waarnemers - hun schietactiviteiten - diverse soorten granaten
11. De telefonische verbindingen via de stadstelefoonlijnen.
Einde opname: 30' 05".

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met P.B. Kodde, over de meidagen van 1940. In mei 1940 was P.B. Kodde commandant van de derde batterij 1-10 R.A. Interview mei 1968.

Geluidsregistratie van een interview (in mei 1968) van Aad Wagenaar met bontwerker F.J. Heere over de meidagen van 1940. Deel 2.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. In de schuilkelder - over de gevangenen - zijn eigen gevoelens - terug naar huis - de diefstal uit zijn huis en kantoor
03. Met zijn vrouw op de fiets naar Hillegersberg - terug naar de zaak.
04. Op de fiets de brandende stad in - route en beschrijving brandende stad - brand Coolsingelziekenhuis - de Coolsingel
05. Ontmoeting met Duitse colonne aan de Blaak - de uitrusting van het duitse leger - vervolg tocht - naar huis
06. Zijn gevoelens toen - voelde zich innerlijk leeg - zijn mening over het Verdrag van Versailles (1918) - de Duitse herbewapening na 1918
07. Zijn teleurstelling over deze Duitse daad - naar huis aan de Noordsingel
08. Over zijn maandfenlange voorgevoelens en voorzorgsmaatregelen - zijn teilen met water
09. Vilde hutkoffers met bont en schreef inventaris bij het licht van de brand - bracht spullen naar Hillegersberg - huurt kluis bij de HBU
10. De weken na de barnd - over sterke verhalen over de brand - bezoek aan Amsterdam
11. Weer aan het werk - rest van de oorlog
12. De avond van 14 mei- de brand in de Zomerhofstraat en redding van bewoners - tekort aan drinkwater - zijn voorzorgsmaatregelen t.a.v. drinkwater.
Einde opname: 36' 05".

Geluidsregistratie van een interview (in mei 1968) van Aad Wagenaar met bontwerker F.J. Heere over de meidagen van 1940. Deel 1.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. Aad Wagenaar in gesprek met F.J. Heere (bontwerker, geb. 20 juni 1901) - over 9 mei - reis naar Den Haag - miilitaire blokkade op de rijksweg naar Den Haag - begrafenis in Den Haag - terug in Rotterdam - bracht de avond door in de stad - drukte in de stad - wandeling door de stad (00' 37")
03. De Duitse bewapening (07' 52")
04. Vervolg avond 9 mei - wandeling door het centrum - over het Hofplein - zijn overpeinzingen van die avond - was door zijn werk erg Duits georiënteerd - (09' 35")
05. De drukte van die avond en de verlichting van het Hofplein (18' 47")
06. Genieten van de stad ( 25' 54")
07. Aan de leestafel in Kota Radjah - zijn latere afkeer van Duits en Duiters - geen contact met anderen die avond (27' 46")
08. Vervolg wandeling - beschrijving van diverse winkels, cafés, restaurants en bioscopen aan de Coolsingel (31' 42")
09. Over Pschorr - vervolg avond - naar huis en naar bed (44' 57")
10. Gewekt door vliegtuigen ca. 4 uur 's nachts - dacht aan intimidatie door de Duitsers - ging om 10 uur de stad in (48' 51")
11. Nederlandse militaire activiteiten met name aan de Goudse Rijweg en op de Veemarkt - richting Hoogstraat - Rotterdam was volgens hem geen open stad - brand op het Noordereiland etc. - maakte lonen voor zijn personeel gereed (51' 40")
12. Wandeling op de avond van 10 mei - ervaringen met een Nederlandse militair - de geruchtenstroom (57' 50")
13. Het bombardement van 14 mei - voltreffer station Hofplein - naar de schuilkelder - de bommen die hij zag vallen (61' 36")
14. In de schuilkelder - de stemming - aankomst gevangenen van het Huis van Bewaring aan de Noordsingel (64' 58")
Einde opname: 68' 53".

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met A. Homburg over de meidagen van 1940. A. Homburg was destijds behanger in dienst van meubelzaak Gescher & Kemper aan de Grotemarkt 34. Verslag van een 3,5 uur durende tocht door de brandende stad. Interview gehouden in mei 1968.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. Biografische gegevens - over zijn leven - zijn beperkte gezichtsvermogen (00' 17")
03. Over zijn werk bij meubelzaak Gescher & kemper aan de Grotemarkt 34- de gebouwen naast de zaak - zijn werkzaamheden (06' 26")
04. Over 9 mei - de morgen van 10 mei - ging gewoon naar zijn werk (11' 03")
05. De stemming onder zijn collega's - ging traplopers leggen in Hillegersberg - terug naar de Grotemarkt (14' 16')
06. Afweergeschut op de Coolsingel - route door de stad (17' 54")
07. Zaterdag 11 mei - overspannen soldaat in de Korte Hoogstraat - stilte in de Hoogstraat - soldaten in de Hoogstraat (18' 54")
08. Brand in de Molensteeg (Bank Mees en Zn.) - pinksterdagen - over zijn dochter (22' 01")
09. Dinsdag 14 mei - gaat samen met zijn dochter naar het werk - lunchpauzeregeling op de zaak - over ziijn collega's (23' 58")
10. Luchtalarm - de toestand op de zaak - het bombardement - vertrekt naar huis (Delfshaven) - de brand en schade in de stad (28' 20")
11. Schade op de Grotemarkt - de schuilkelder in het IJkgebouw aan de Botersloot - de route - op de Goudsesingel (33' 04")
12. Vluchtelingen uit de Jonker Fransstraat - vervolg tocht door de stad - minutiewagens op het Noordplein (36' 59")
13. Bij zijn broer in de Zwaanshals - verdere route naar Delfshaven - thuis (42' 13')
14. Treffer op het PTT-gebouw aan de Coolsingel (telegraafgebouw) - water in de schuilkelder (46' 12")
Einde opname: 48' 39".

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met politieagent H.W. Grooters, die na het bombardement van mei 1940 de stoffelijke resten van zijn zoon en schoondochter moest bergen, mei 1968
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. Biografische gegevens - diverse adressen - gezin (00' 28")
03. Over zijn gehuwde zoon (omgekomen tijdens het bombardement) (02' 05")
04. Het bombardement - wie in huis waren - de slachtoffers - het bergen van slachtoffers (04' 21")
05. Over zijn emoties - zijn werk als politieagent (10' 19")
06. Zijn emoties - het bergen van de slachtoffers - de angst (12' 08")
07. De houding van Nederlandse militairen (15' 15")
08. Het bombardement - het zoeken naar kinderen en familie - de branden - de evacuatie (16' 59")
09. De toestand waarin de stoffelijke resten verkeerden - de emoties - weer dienst als agent - zijn vrouw (21' 10")
Einde opname: 26' 33".

Geluidsregistratie van een interview van Aad Wagenaar met sergeant J.C. Sandig (in mei 1968) over de meidagen van 1940. J.C. Sandig was reservefourier van de 5e afdeling Zoeklichten van de genie.
01. Vooraankondiging (00' 00")
02. A. Wagenaar in gesprek met J.C. Sandig (geb. 1910) in mei 1940 reservefourier bij de 5e afdeling Zoeklichten van de genie - biografische gegevens - in militaire dienst - de mobilisatie - bij de Zoeklichtenafdeling (00' 44")
03. Was in mei 1940 al ruim een jaar in dienst - sliep thuis (02' 35")
04. Zijn werk als sergeant-fourier - over de 5e afdeling Zoeklichten (04' 53)
05. Het wek van een zoeklichteenheid - aantal manschappen per zoeklicht - het werk van het administratief personeel (06' 21")
06. De avond en nacht van 9-10 mei - naar zijn eenheid - de vliegtuigen (09' 33")
07. Hield al rekening met de mogelijkheid van een oorlog - het werk van een fourier - de mobilisatie - de dreiging - wist niet wat oorlog was - nervositeit bij de manschappen (11' 40")
08. Reactie van de burgers - de geruchten over sabotage (14' 38")
09. De eerste oorlogsdag - de stemming bij de oficieren - het vertrek van zijn kapitein - over genie-officieren - de sfeer bij het onderdeel - het reilen en zeilen van een onderdeel (16' 27")
10. Vervolg toestand bij zijn onderdeel - buksen ophalen in Capelle aan den IJssel - stemming bij de mannen - patrouilles - minutie ophalen in Delft (20' 10")
11. Ophalen gevangen Duitse officier in Vlaardingen - bescoten achter postkantoor vanuit de Korte Hoogstraat - bracht arrestant naar het Haagseveer (26' 09")
12. Moest batterijen gaan kopen voor de zaklantaarns van de mannen - moest veldflessen vullen met drinkwater - op wacht bij de Mathenesserbrug - voedselvoorziening door de burgers (29' 05")
13. De manier van commanderen - de onbekendheid met de oorlog en het gebrek aan coördinatie bij de verdediging - over kolonel Scharroo (32' 18")
14. Het werk van de zoeklichten die nacht - de