Project egodocumenten

In 2021 heeft het Nationaal Archief het Rode Kruisarchief met betrekking tot de dwangarbeid in WO II Duitsland gedigitaliseerd en toegankelijk gemaakt met de hulp van vrijwilligers. Dit archief is online beschikbaar via de site van het Nationaal Archief. Daarnaast zijn de gegevens uit dit archief gekoppeld aan de website Oorlogsbronnen.nl. Dit netwerk verbindt gegevens over de Tweede Wereldoorlog van ruim 250 archiefinstellingen met elkaar. Oorlogsbronnen vormt zo een centrale online toegang tot originele bronnen, informatie en kennis over de Tweede Wereldoorlog.
Stadsarchief Rotterdam wil zoveel mogelijk egodocumenten van en over razziaslachtoffers, dwangarbeiders en, of hun achtergebleven familieleden koppelen aan oorlogsbronnen.nl, zodat naast de administratieve gegevens uit het Rode Kruisarchief ook de menselijke kant zichtbaar wordt gemaakt. Onder egodocumenten verstaan we persoonlijke documenten zoals brieven, notities, dagboek(fragmenten), interviews, maar ook foto’s of filmfragmenten. De documenten kunnen handgeschreven, getypt, gekopieerd of gepubliceerd zijn.

In samenwerking met het stadsarchief doet Ron Schuurmans onderzoek naar deze egodocumenten. Hij analyseert de documenten en verzamelt gegevens zoals namen, geboortedata en plaats van dwangarbeid om deze voor november aan de bieden aan de website oorlogsbronnen.nl. Daarnaast is hij vooral op zoek naar de verhalen van de slachtoffers voor de nabestaanden. Zo houdt hij, op basis van bronnen en egodocumenten, nog veel meer bij:

• De belevenissen 
• De wijken waar de mannen woonden toen zij opgepakt werden
• De leeftijden
• De gezinssituatie 
• Het beroep 
• Citaten en bijzondere gebeurtenissen

Ron Schuurmans is een gedreven en zeer nauwkeurige onderzoeker. Eerder heeft Ron onderzoek gedaan naar de slachtoffers van het bombardement van 14 mei 1940. In 2022 werd hij gevraagd door stadsarchiefmedewerkster Louisa Balk om haar te helpen bij het onderzoek. Helaas is Louisa in 2023 overleden. In samenwerking met het stadsarchief zet Ron dit deel van het werk van Louisa voort.

Naast het onderzoek van Ron heeft ook Frans van Dijk, voormalig archivaris bij het Nationaal Archief, onderzoek gedaan in het archief dat Dr. B.A. Sijes heeft gevormd bij zijn onderzoek voor het boek 'De razzia van Rotterdam'. Vragenlijsten, verslagen en interviews vanaf 1948 leverden ruim 1.000 namen van slachtoffers op. Deze namen zijn inmiddels al gekoppeld aan oorlogsbronnen.nl
Voor het schrijven van de minibiografieën maakt  Ron dankbaar gebruik van het onderzoek van Frans van Dijk.

Doel van dit project is de digitale koppeling op het nationale platform oorlogsbronnen.nl van zoveel mogelijk verhalen van slachtoffers van dwangarbeid en de razzia uit Rotterdam. Ook wordt een document gepubliceerd met daarin zo'n 1200 minibiografieën en statistieken. De koppeling met oorlogsbronnen en de publicatie van het document is begin november 2024.

Museum Rotterdam en Stadsarchief Rotterdam zetten zich in om in het najaar een educatieprogramma rondom de razzia te lanceren. 

Door de verschillende perspectieven van de slachtoffers tijdens hun reis en verblijf als dwangarbeider te koppelen aan de digitale administratie van de Arbeidsinzet in het Nationaal Archief en te presenteren, levert het stadsarchief een bijdrage aan het grote verhaal.

Ook bij Museum Rotterdam, het Gemeentearchief Schiedam en het NIOD zijn egodocumenten aangetroffen, die het verhaal over dwangarbeid en de razzia in Rotterdam vertellen. Mogelijk bevinden zich in andere instellingen meer egodocumenten, die het koppelen en presenteren op het platform NOB waard zijn. Voorlopig is contact gezocht met genoemde instellingen, die een onderzoek naar deze egodocumenten doen om daarna al of niet een bijdrage te leveren aan het NOB. 

Het stadsarchief neemt graag originele documenten over Rotterdamse razziaslachtoffers op in de collectie.
Wilt u zelf documenten aanbieden aan het stadsarchief over de razzia?
Via de knop 'Materiaal aanbieden' laat u ons weten wat u aan het stadsarchief zou willen geven.